Δεν έχω σπουδάσει στην Αγγλία, οι σπουδές μου είναι αποκλειστικά στην Ελλάδα. Η εμπειρία που έχω από τις σπουδές στο νησί έχει να κάνει με σπουδές συγγενών μου και με απασχόληση 2-3 από αυτούς σε θέσεις εκτάκτων καθηγητών σε βρατανικά πανεπιστήμια (συνήθως εκει που σπούδασαν). Μετά από πολλές συζητήσεις που κάναμε προσπαθώντας να προσεγγίσουμε το θέμα "τριτοβάθμια εκπαίδευση" καταλήξαμε στα εξής συμπέρασματα. Η διαφορά δεν υπάρχει μόνο στις υποδομές. Θα έλεγα ότι σε πιο ουσιαστικές υποδομές από τις καφετέριες ή τους videoprojectors στα αμφιθέατρα, όπως για παράδειγμα στον εξοπλισμό των εργαστηρίων θα έλεγα ότι δεν υστερούμε και τόσο. Σε σύγκριση που έγινε απο φοιτητές που πήγαν και στα δύο ιδρύματα, ο εργαστηριακός εξοπλισμός για τις σπουδές ηλεκτρονικής στο πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ (το κρατικό, όχι το John Moores που είναι για κλωτσιές) ήταν υποδεέστερος απο αυτόν του ΤΕΙ Πειραιά! Και αυτό το συμπέρασμα το έβγαλαν άνθρωποι που πήγαν και σπούδασαν και στα δύο ιδρύματα, από το 1995 μέχρι το 2002 (πρώτα στο ΤΕΙ και ύστερα στο Βρετανικό Πανεπιστήμιο). Θα μου πείτε πρόκειται για ένα μόνο παράδειγμα. Θα σας πω κι εγώ να δείτε το ranking του LU και το ranking (το ποιο

του ΤΕΙ πειραιά. Ακόμα και αν κάνετε τη σύγκριση μόνο στα επιμαχα τμήματα, πάλι το LU θεωρείται έτη φωτός μπροστά. Αυτό να σας πω την αλήθεια ποτέ δεν το κατάλαβα...
Η κύρια διαφορά όμως ανάμεσα στις σπουδές στην Βρετανία και τις σπουδές στην Ελλάδα εντοπίζεται αλλού. Έχει να κάνει με τη φιλοσοφία των σπουδών και το πως αντιμετωπίζεται ο φοιτητής. Στην Αγγλία οι σπουδές για το πρωτο πτυχίο είναι η συνέχεια της φοίτησης στο Λύκειο. Καμία ουσιαστική διαφορά, παραμόνο αλλαγή στο επίπεδο δυσκολίας. Υπάρχει ένας δρόμος και σε παίρνουμε από το χεράκι και τον περπατάμε παρέα. Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται ένα ελάχιστο επίπεδο γνώσης στους αποφοίτους του Πανεπιστημίου ώστε να βγουν στην αγορά εργασίας έτοιμοι να απασχοληθούν στο ατνικείμενό τους. Έχει και αυτό την αξία του αν το δούμε χωρίς παρωπίδες. Σε μια χώρα με μεγάλη βιομηχανική παράδοση που μετεξελίχθηκε σε παγκόσμιο κέντρο έρευνας, υπάρχει η αναγκαιότητα της διασφάλισης κάποιων συγκεκριμένων προσόντων που θα πρέπει να έχει ο απόφοιτος του πανεπιστημίου για να μπει στη δουλεια άμεσα.
Εδώ στην Ελλάδα τα κάνουμε λίγο διαφορετικά ίσως και γιατί έχουμε διαφορετική προσέγγιση στη ζωή γενικότερα. Το σχολείο τελειώνει στην τρίτη Λυκείου. Από εκεί και πέρα είσαι μόνος. Οι δρόμοι είναι πολλοί, και κανένας δεν θα τους περπαρτήσει μαζί σου. Η δουλεια του καθηγητή είναι να σου δώσει μόνο τις κατευθυντήριες γραμμές και να σου δώσει και κανένα "σπρώξιμο" αν κάπου σκαλώσεις. Από κει και πέρα είναι στο χέρι του φοιτητή να περπατήσει στους δρόμους. Μπορεί αν θέλει να ακολουθήσει πιστά το προγραμμα σπουδών και να αντιμετωπίσει τη σχολή του σαν να ήταν στο Λύκειο, και να πάρει και πτυχίο στα 4 χρόνια. Αλλά το τί θα έχει μάθει τελικά είναι προς συζήτηση.
Κάτι στο οποίο εμείς πραγματικά υστερούμε -και γι αυτό τα βρίσκουν μπαστούνια όσοι πάνε για μεταπτυχιακό στην Αγγλία- είναι το ότι δεν κάνουμε πολλές εργασίες (projects). Στην σχολή μου πολλού καθηγητές άρχισαν να εφαρμόζουν το μέτρο και για να γίνει και πιο catchy πριμοδοτούσαν με 2 ή 3 μονάδες στον τελικό βαθμό, τους φοιτητές που έπαιρναν εργασίες στα μαθήματά τους. Αυτό όμως περισσότερο έχει να κάνει με την όρεξη του σπουδαστή. Στην Αγγλία τα projects στο πρώτο πτυχίο είναι άπειρα, και ο φοιτητής μπαίνει από την αρχή στο νόημα.
Τελειώνοντας, θα ήθελα να αναφέρω ότι αξιζει πραγματικά να ρίξουμε μια ματιά στα κριτήρια βασει των οποίων κατατάσσουμε τα πανεπιστήμια και κατά συνέπεια την αξία των πτυχίων που αυτά δίνουν. Δεν είναι μόνο τα facilities σημαντικά. Ακόμα και το σύνθημα για τους Αφγανούς αντάρτες στον τοίχο της σχολής έχει και αυτό τη σημασία του. Γιατί οι σπουδές δεν πρέπει να είαι αποστειρωμένες και πλαστικές. Πρέπει να είναι ένας κύκλος της ίδιας της ζωής.