Oι "7 Νάνοι στο κατάστρωμα του S/S Κυρήνεια" μου αρέσουν πολύ περισσότερο όπως τους λέει ο ίδιος, συνοδεία μόνο πιάνου, στις Γραμμές των Οριζόντων.
Αυτή η εκτέλεση, για μένα, είναι πολύ πιο προσωπική και παθιασμένη από την άλλη, της Αλεξίου.
Ψάχνοντας λίγο βρήκα αυτό Κώστα.
Το ποίημα «Οι εφτά νάνοι στο s/s Cyrenia», [Ο ποιητής ταξιδεύει την περίοδο αυτή με το επιβατηγό S/S Cyrenia προς την Αυστραλία] είναι από τα καββαδιακά δημιουργήματα των οποίων την αφετηρία γνωρίζουμε με βεβαιότητα. Η νεαρή ανιψιά του ποιητή, η Έλγκα Καββαδία-Χατζοπούλου, κόρη της αδελφής του Τζένιας, του ζήτησε να της γράψει ποίημα που να αναφέρεται σε κάποιους «εφτά νυχτοπερπατητές». Οι Εφτά Νυχτοπερπατητές, στους οποίους κάνει αναφορά στο γράμμα ο ποιητής, είναι οι Seven Night Walkers από το μυθιστόρημα του Sir Walter Scott Quentin Durward (1823) και αποτελούσε αγαπημένο ανάγνωσμα για παιδιά της πρώτης εφηβικής ηλικίας.
Αναμφίβολα, οι Εφτά Νυχτοπερπατητές άλλαξαν άρδην την ουσία τους κατά τη διαδρομή που διένυσαν από το αγγλικό μυθιστόρημα στον καββαδιακό στίχο. Στο μυθιστόρημα του Σκοτ, οι Εφτά Νυχτοπερπατητές είναι δαιμονικά όντα, τα οποία επικαλούνται χαρακτήρες όπως ο «Μποέμης», δηλαδή ο γύφτος Χαϋραντύν ως όρκιους δαίμονες, που προστατεύουν την ακεραιότητα των συναλλαγών και τιμωρούν, με τρόπο φρικτό, τους επίορκους.
Η μαγική όμως φύση των Εφτά Νυχτοπερπατητών είναι το μόνο ίσως στοιχείο που τους συνδέει με τους Επτά Νάνους του γνωστού παραμυθιού, οι οποίοι καταλήγουν να μνημειωθούν στον τίτλο του ποιήματος. Οι Εφτά Νάνοι του παραμυθιού, σε αντίθεση με τους Νυχτοπερπατητές, είναι οντότητες καθόλα ήπιες, αγαθές και ευμενείς — όπως ακριβώς και οι εφτά μορφές του καββαδιακού ποιήματος, που συνοδεύουν τους ναυτικούς στο ταξίδι τους απλώνοντας χέρι βοηθείας και προστασίας πάνω από το πλήρωμα: ένας σκουπίζει το κατάστρωμα, άλλος ράβει βρακιά, δύο συντηρούν τη μηχανή, κάποιος ξορκίζει τις κακιές αρρώστιες, άλλος ζυμώνει, ένας παίζει μουσική που νανουρίζει και ένας, ο πιο ισχυρός ανάμεσά τους, μάγος, ενσαρκώνει τη φρούδα ελπίδα του Ποιητικού Εγώ ότι το ταξίδι ενδέχεται κάποτε να πάρει τέλος. Γι᾽ αυτούς τους Εφτά Νάνους, που στην αρχική μορφή του παραμυθιού, όπως καταγράφηκε από τους αδελφούς Γκριμ, ήταν ανώνυμοι, ο Καββαδίας, σαν πολλούς άλλους πριν και μετά από αυτόν, επινοεί εξωτικές ονομασίες, όπως του το ζήτησε η ανιψιά του: Σημ, Ρεκ, Γκόμπι, Χαράμ, Ραμάν, Τοτ, Σάλαχ. Κάποια από τα ονόματα αυτά είναι ινδικά, άλλα αραβικά, άλλα εβραϊκά, αλλά αυτό μικρή σημασία φαίνεται να έχει. Ο Καββαδίας, άλλωστε, προειδοποιεί ρητά την ανιψιά του ότι η ποίηση δεν εξαντλείται στην εξωτική ονοματολογία, υπαινισσόμενος ότι και σε αυτό το ποίημα κάτι βαθύτερο κρύβεται κάτω από το παιχνίδισμα των περίεργων ήχων.
Οι Νάνοι, οι αγαθοί δαίμονες του καραβιού, δεν θα επιτρέψουν να συμβεί κακό στους ναυτικούς — ούτε και στον θείο της Έλγκας, άρα, κατ᾽ επέκταση: ο Καββαδίας, όπως δηλώνει, προόριζε αρχικά αυτό το ποίημα ως ένα καθησυχαστικό παραμύθι. Στο τέλος, όμως, του βγαίνει «κάτι σαν μπλάστρι για γερασμένα παιδιά», καθώς τα κεντρικά καββαδιακά θέματα μοιραία εμφιλοχωρούν: το ταξίδι χωρίς προορισμό και χωρίς πραγματικό τέλος, η ταύτιση του ναυτικού με το καράβι και η αέναη οντολογική του παλινδρόμηση ανάμεσα στην ξηρά και τη θάλασσα, «των αναχωρήσεων η μανία», τα πορνεία, ο έρωτας, η φευγαλέα μορφή της γυναίκας.
Στην αρχική του μορφή το ποίημα δεν συνδεόταν ρητά με τους Επτά Νάνους. Έφερε τον τίτλο «Έξοδος», που παρέπεμπε στην έξοδο των Εβραίων από τη σκλαβιά της Αιγύπτου προς τη Γη της Επαγγελίας. Και στα δύο βιβλικά αυτά επεισόδια περιγράφεται ένα αίσιο ταξίδι διά ξηράς, που καταλήγει στην απόκτηση πατρίδας, δηλαδή σταθερών και ασάλευτων συντεταγμένων στον χάρτη. Στο ποίημα, αντιθέτως, οι Εφτά δεν είναι Περιπατητές, αλλά ναύτες, και το πεδίο του ταξιδιού τους δεν είναι η έρημος, αλλά η θάλασσα. Επιπλέον, η αισιόδοξη προμετωπίδα, που προαναγγέλλει, όπως είπαμε, την ποθεινή άφιξη, αντικαθίσταται στην τελική εκδοχή του ποιήματος από μια απλή αφιέρωση στην Έλγκα: οι περιπλανώμενοι ναυτικοί του Καββαδία ποτέ δεν αφικνούνται πραγματικά• δεν υπάρχει γι’ αυτούς Γη Χαναάν, Γη της Επαγγελίας, παρά μόνο ο ανοικτός, ατέρμονος πόντος. Η μικρή Έλγκα περιμένει τον θείο της να γυρίσει από τα «μακρυσμένα ταξίδια» του, αλλά οι γυρισμοί του δεν είναι τίποτα άλλο παρά στάσεις.
ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΟΚΥΠΡΙΟΙ ΠΟΙΗΤΕΣ - ΠΟΙΗΣΗ
https://www.facebook.com/groups/1887735708151131/
