Κοινό ή κριτικοί ; Ποιός ο σημαντικότερος παράγων για την δικαίωση του έργου τέχνης ;

[Δημήτρης Ν.]

Ενδιαφέροντα όλα αυτά. Ποιό όμως είναι το λεπτό εκείνο σημείο που φέρνει το καλλιτεχνικό δημιούργημα στον πολυπόθητο θρόνο της καθολικής αποδοχής δίχως αντιδράσεις και αμφισβήτησεις ένθεν και ένθεν ; Για τις ταινίες του Μπέργκμαν , π.χ. δεν μπορεί να βρεθεί κάποιος που να ισχυρισθεί ότι δεν βλέπονται γιατί είναι χαζομάρες . Ομως από την άλλη θυμάμαι την βραδιά που είχα πάει να δω τους Τεμπέληδες της Εύφορης κοιλάδας . Λιγοστός ο κόσμος στην βραδινή προβολή . Στην αρχή ακούστηκαν ορισμένες αποδοκιμασίες που αμέσως προκάλεσαν την αντίδραση ενός σεβαστού μέρους του κοινού . Περίπου στην μέση της ταινίας είχαν καμφθεί οι αντιδράσεις , είχαν πέσει οι μάσκες της κουλτούρας και όλο το φιλοθεάμον κοινό , σύσσωμο γελούσε και χαχάνιζε με τα επί σκηνής δρώμενα .

Ποιός αμφισβητεί πλέον τον Πολίτη Κέην ;

Η ακόμα να αντιστρέψουμε το ερώτημα και να φτάσουμε στο παράδοξο του Τζέρυ Λιούις . Πόσοι εκ των θεατών του , που αρέσκονται πράγματι στην παρακολούθηση τους αντιμετωπίζουν τις ταινίες του ως "παιδικές" κωμωδίες , ενώ ταυτόχρονα τα Cahiers du cinema πραγματοποιούν τον ένα αφιέρωμα μετά το άλλο στην λιουισιανή κινηματογραφική γλώσσα ;

Ποιός , με σώας τας φρένας , θα κακοχαρακτηρίσει τον Φράνσις Μπέϊκον ή θα τον χλευάσει , αλλά από την άλλη πόσοι εκ των εκστασιαζομένων μπροστά σε έναν πίνακα του Jack the dripper , θεωρούν ότι αυτό που βλέπουν έχει πραγματικά σχέση με την ζωγραφική , ότι είναι πράγματι Τέχνη ( τι διάολο είναι πάλι αυτό ; ).

Και πόσες φορές ένας πραγματικός ατάλαντος αγύρτης , όπως ο Scott Walker , ενδύεται τον μανδύα του πρωτοποριακού για να κρύψει την γύμνια του "έργου" του και τα καταφέρνει πολύ καλά με την κριτική , αλλά συναντά - ορθώς - την παγερή αδιαφορία του κοινού ;

 

[Κωστας Λυμπεροπουλος]

Αφού ήταν εφήμερα πώς ήταν μεγαλειώδη;
Σημαντικά ίσως ή πρωτοποριακά, ναι να συμφωνήσω...
Για μένα το μεγαλειώδες βρισκόταν πίσω από την πόρτα που άνοιξε το συγκεκριμένο κλειδί.
...

Ηταν μεγαλειώδη Mav γιατί πολλοί άνθρωποι συντονίσθηκαν μαζί τους και άκουσαν απ αυτά πράγματα που τα αναγνώριζαν και σαν δικά τους.Γιατί σχημάτισαν συνειδήσεις και απέδοσαν ταυτότητες σε πολύ κόσμο που δεν ένιωθε να χωράει στα μέχρι τότε καθιερωμένα.
Οι δίσκοι του Dylan σήμερα, δεν θα πούν στο γυιό μου τίποτα. Αυτό δεν μειώνει στο ελάχιστο την αξία τους: είπαν σε μένα και στη γενιά μου και είπαν πάρα πολλά.

 

[Κωστας Λυμπεροπουλος]

Re: Απάντηση: Κοινό ή κριτικοί ; Ποιός ο σημαντικότερος παράγων για την δικαίωση του

Ποιός , με σώας τας φρένας , θα κακοχαρακτηρίσει τον Φράνσις Μπέϊκον ή θα τον χλευάσει ,

Δεν θα τον χλευάσει Ντοκ: θα τον αγνοήσει, πράγμα που κατά τη γνώμη μου είναι ακόμα χειρότερο. Και αυτό κάνουν οι περισσότεροι.
"Καθολική αποδοχή πέραν αμφισβητήσεων"; Αυτό το έργο, φοβάμαι πως δεν πρόκειται να το ξαναδούμε ποτέ πιά.

 

[Lepton]

Κώστα, είναι προφανές ότι ο καθένας μπορεί να πει αν κάτι του αρέσει ή όχι. Η συγκεκριμένη προϋπόθεση, όμως, δεν αφορά τον οποιονδήποτε καταθέτει άποψη, ούτε καν έναν "απλό" κριτικό (όπως τον περιγράφω στην πρώτη παράγραφο). Αφορά μόνο αυτόν που φιλοδοξεί να αναδείξει μεταξύ πολλών δημιουργημάτων αυτά που θα είναι στο μέλλον μνημεία πολιτισμού. Αν δεν κάνω λάθος, ούτε εγώ, ούτε εσύ, ούτε πολλοί επαγγελματίες κριτικοί χρειάζεται να δώσουν τόσο βάρος - και ευθύνη - στη γνώμη τους.

 

[Maverick]

Ηταν μεγαλειώδη Mav γιατί πολλοί άνθρωποι συντονίσθηκαν μαζί τους και άκουσαν απ αυτά πράγματα που τα αναγνώριζαν και σαν δικά τους.Γιατί σχημάτισαν συνειδήσεις και απέδοσαν ταυτότητες σε πολύ κόσμο που δεν ένιωθε να χωράει στα μέχρι τότε καθιερωμένα.
Οι δίσκοι του Dylan σήμερα, δεν θα πούν στο γυιό μου τίποτα. Αυτό δεν μειώνει στο ελάχιστο την αξία τους: είπαν σε μένα και στη γενιά μου και είπαν πάρα πολλά.

Σήμερα μπορεί να μή λένε τίποτα στο γυιό σου οι δίσκοι του Ντύλαν.
Όμως μην αποκλείεις την περίπτωση όταν αυτός μεγαλώσει να ανακαλύψει κι αυτός αυτά που ανακάλυψες κι εσύ στην ώρα τους.
Εξ' άλλου το μήλο κάτω απ τη μηλιά πέφτει πάντα...
Με αυτή τη λογική δεν πρόκειται ποτέ να του αρέσει και ο Μπαχ.
Επιμένω ότι τα μεγάλα έργα είναι διαχρονικά.

 

[Δημήτρης Ν.]

Απάντηση: Re: Απάντηση: Κοινό ή κριτικοί ; Ποιός ο σημαντικότερος παράγων για την δικ

Δεν θα τον χλευάσει Ντοκ: θα τον αγνοήσει, πράγμα που κατά τη γνώμη μου είναι ακόμα χειρότερο. Και αυτό κάνουν οι περισσότεροι.
"Καθολική αποδοχή πέραν αμφισβητήσεων"; Αυτό το έργο, φοβάμαι πως δεν πρόκειται να το ξαναδούμε ποτέ πιά.

πως μπορεί , βρε Κώστα , να τον αγνοήσει , εάν δει έστω και έναν πίνακα του , έστω και σε φωτογραφία ; Την πρωτη φορά που είδα έργο του μου ήρθε ο ουρανός σφοντύλι .

Παραδέχομαι ότι δεν θα τον έβαζα στο σαλόνι μου , διότι δεν θα μπορούσα να βλέπω τον Εφιάλτη της Υπαρξης μου , κάθε μέρα και να τον αντιμετωπίζω στα ίσα , αλλά αδιαφορία ;

 

[Δημήτρης Ν.]

Απάντηση: Re: Κοινό ή κριτικοί ; Ποιός ο σημαντικότερος παράγων για την δικαίωση του

Σήμερα μπορεί να μή λένε τίποτα στο γυιό σου οι δίσκοι του Ντύλαν.
Όμως μην αποκλείεις την περίπτωση όταν αυτός μεγαλώσει να ανακαλύψει κι αυτός αυτά που ανακάλυψες κι εσύ στην ώρα τους.
Εξ' άλλου το μήλο κάτω απ τη μηλιά πέφτει πάντα...
Με αυτή τη λογική δεν πρόκειται ποτέ να του αρέσει και ο Μπαχ.
Επιμένω ότι τα μεγάλα έργα είναι διαχρονικά.

ειδικά αν σκεφτούμε ότι εδώ μέσα υπάρχουν πολλοί :blush: που ανακάλυψαν τον Ντύλαν στα 45 τους , ενώ στην νεότητα τους τον είχαν του πεταματού ( συνεχίζει βέβαια να μην με ενδιαφέρει η νεότητα του )

 

[Κωστας Λυμπεροπουλος]

Re: Απάντηση: Κοινό ή κριτικοί ; Ποιός ο σημαντικότερος παράγων για την δικαίωση του

Αφορά μόνο αυτόν που φιλοδοξεί να αναδείξει μεταξύ πολλών δημιουργημάτων αυτά που θα είναι στο μέλλον μνημεία πολιτισμού.

H Αιωνιότητα μπορεί να περιμένει Λευτέρη. Μπορώ να σου απαριθμήσω πολλά αριστουργήματα του παρελθόντος που δεν λένε τίποτα για την ανθρώπινη ουσία. Για μένα μετράει πάνω απ όλα το Τώρα. Συν η αμεσότητα και το προσωπικό που κοινολογείται χωρίς φόβο και πάθος.
Δεν νομίζω πάντως πως υπάρχουν πιά τέτοιοι κριτικοί/καβαλημένα καλάμια που νιώθουν πως η γνώμη τους έχει για τους συνανθρώπους τους τόσο μεγάλο βάρος.
Αν υπάρχουν, πιστεύω πως κάνουν λάθος δουλειά.

Ο Μπάχ παίζει σε άλλο ...τραπέζι Mav: είναι έντεχνος. Ο Dylan είναι λαΪκός.
Ο Μπάχ δεν έχει ανάγκη τα λόγια. Στον άλλον, τα λόγια είναι το πάν.

 

[Κωστας Λυμπεροπουλος]

...πάω τώρα ν ακούσω το Masters of War.
Είναι πάντα επίκαιρο.
Σου καρφώνει τους στίχους στο αυτί σαν ατσάλινες πρόκες.
Τον ακούς και σου παγώνει το αίμα.
Πείτε μου ό τι θέλετε: Κανένας νηφάλιος θεωρητικός δεν μπορεί να καταγγείλει έτσι.

 

[Lepton]

Καμία αντίρρηση, Κώστα, αλλά η υπερβολική προσήλωση στο Τώρα καμιά φορά οδηγεί στον ωχαδερφισμό. Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει "καλό είναι ρε παιδί μου, αλλά δε γίνεται να ακούσουμε/δούμε κάτι πιο χαρούμενο;" Λογικό άλμα, ξέρω, αλλά εκεί με παρέπεμψε. Εξάλλου "κλασσικό είναι αυτό που όλοι θέλουν να γνωρίζουν, αλλά κανείς δε θέλει να διαβάσει".

 

[Gregm]

Μια αποψη για τον ρολο των κριτικων :

The Guardian

Οπως οι ταξιτζήδες και οι τροχονόμοι, οι κριτικοί δεν χαίρουν γενικής εκτίμησης. Συχνά τους βλέπουν σαν παράσιτα....
http://news.kathimerini.gr

I beg to differ. Ο τροχονόμος τελεί χρήσιμο λειτούργημα συντονίζοντας (ή μπερδεύοντας) τη κίνηση. Ο ταξιτζής μεταφέρει κόσμο και ενίοτε προσφέρει και μουσική παιδεία (δηλ, τι δε πρέπει νακούει κανείς). Και τα δύο είναι άμεσα χρηστικά και, εν δυνάμει, οφέλιμα.
Ο κριτικός, στη καλύτερη περίπτωση (όπου γνωρίζει και να γράφει -- όπερ μη απαραίτητον πλην επιθυμητόν), είναι έμμεσα χρήσιμος:
α) ως "εργαζόμενος" μειώνει κατάτι τις στατιστικές ανεργίας
β) προσφέρει διασκέδαση σε όποιον αγοράσει το έντυπο το οποίο εμφανίζει το άρθρο του (κατά το "μ'ενα Βίπερ ξεχνιέμαι", συνήθως τα Βιπερ είναι πιο ευχάριστα, βέβαια)
γ) καμμιά φορά προσφέρει και εγκυκλοπαιδική γνώση. Π.χ. "το έργο αυτό συνέλαβε ο Μπούχενβαλτ στα δεκα-τρία του. Την εποχή εκείνη, ως γνωστό, ο καλλίτεχνης έπασχε από αϋπνίες και πάλευε με έντονη συχνουρία. Το έργο αντικατοπτρίζει ενδελεχώς τις σχέσεις του συνθέτη με τη νταντά του Ευμορφία... και τη πάλη του με τα εγκόσμια, και γραφτηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου στη τουαλέττα του πρώτου ορόφου της έπαυλης, η οποία, ως γνωστό...." Όλα αυτά τα στοιχεία μνημειώδους σημασίας θα είχαν χαθεί χωρίς το κριτικό...
δ) τέλος (νοτ λήστ) εξηγεί και διαλευκάνει πράγματα που αλλέως πως θα περνούσαν απαρατήρητα ή ακατανόητα: "...η πλήρης συναισθηματικής φόρτησης και παγκόσμιου βεληνεκούς 10λεπτη στατική σκηνή από το έργο (σημ: "Το μετέωρο πέταγμα της μύγας") φέρει το στίγμα παιδικών βιωμάτων του σκηνοθέτη..." Πως αλλιώς θα το ξέραμε;

 

[Κωστας Λυμπεροπουλος]

I beg to differ. Ο τροχονόμος τελεί χρήσιμο λειτούργημα συντονίζοντας (ή μπερδεύοντας) τη κίνηση. Ο ταξιτζής μεταφέρει κόσμο και ενίοτε προσφέρει και μουσική παιδεία (δηλ, τι δε πρέπει νακούει κανείς). Και τα δύο είναι άμεσα χρηστικά και, εν δυνάμει, οφέλιμα.
Ο κριτικός, στη καλύτερη περίπτωση (όπου γνωρίζει και να γράφει -- όπερ μη απαραίτητον πλην επιθυμητόν), είναι έμμεσα χρήσιμος:
α) ως "εργαζόμενος" μειώνει κατάτι τις στατιστικές ανεργίας
β) προσφέρει διασκέδαση σε όποιον αγοράσει το έντυπο το οποίο εμφανίζει το άρθρο του (κατά το "μ'ενα Βίπερ ξεχνιέμαι", συνήθως τα Βιπερ είναι πιο ευχάριστα, βέβαια)
γ) καμμιά φορά προσφέρει και εγκυκλοπαιδική γνώση. Π.χ. "το έργο αυτό συνέλαβε ο Μπούχενβαλτ στα δεκα-τρία του. Την εποχή εκείνη, ως γνωστό, ο καλλίτεχνης έπασχε από αϋπνίες και πάλευε με έντονη συχνουρία. Το έργο αντικατοπτρίζει ενδελεχώς τις σχέσεις του συνθέτη με τη νταντά του Ευμορφία... και τη πάλη του με τα εγκόσμια, και γραφτηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου στη τουαλέττα του πρώτου ορόφου της έπαυλης, η οποία, ως γνωστό...." Όλα αυτά τα στοιχεία μνημειώδους σημασίας θα είχαν χαθεί χωρίς το κριτικό...
δ) τέλος (νοτ λήστ) εξηγεί και διαλευκάνει πράγματα που αλλέως πως θα περνούσαν απαρατήρητα ή ακατανόητα: "...η πλήρης συναισθηματικής φόρτησης και παγκόσμιου βεληνεκούς 10λεπτη στατική σκηνή από το έργο (σημ: "Το μετέωρο πέταγμα της μύγας") φέρει το στίγμα παιδικών βιωμάτων του σκηνοθέτη..." Πως αλλιώς θα το ξέραμε;

Μπράβο, μπράβο! :SFGSFGSF:
Πολύ αστεία και πνευματώδη όλα αυτά. γελάσαμε πάρα πολύ :jester:

 

[Busoni]

Συμφωνώ στο οτι ο ρόλος του κριτικού είναι να ξεσκαρτάρει, να ξεχωρίσει δηλαδή από την προσφορά των έργων αυτά που αξίζουν την προσοχή του θεατή.* Αναρωτιέμαι όμως αν ο κριτικος, εν τέλει, ξεχωρίζει μονο αυτά που του αρέσουν προσωπικά...Αν δηλαδή η κριτική του πλησιάζει την αλήθεια για το έργο, ή πλησιάζει το γούστο του. Σίγουρα η κριτική έχει τη δική του οπτική, δεν ωφελεί όμως αυτή η οπτική να είναι, κατα το δυνατό, αντικειμενική; Σ' αυτό πιστεύω οτι χρειάζονται οι θεωρητικές γνώσεις. Αλλιώς ο κριτικός μοιάζει με τον φίλο μου που λέει "ρε μεγάλε, φοβέρο κομμάτι...πάρε ν'ακούσεις!"....κάπως έτσι.

Η διαχρονική αποδοχή στο έργο Τέχνης σημαίνει, κατ' εμέ, ότι ο δημιουργός έχει αγγίξει βαθεία σημεία στην ανθρώπινη ύπαρξη, τέτοια που δεν συνδέονται με εποχές αλλά τις υπερβαίνουν. Εχω όμως την εντύπωση οτι τετοια έργα διαφεύγουν της εποχής τους, πχ Τα Βραδεμβούργια Κοντσέρτα θεωρήθηκαν απο τον πρίγκηπα Christian Ludwig για τον οποίο γράφτηκαν, οι Παραλλαγές Goldberg έγιναν γνωστές μολις τον 20αι. λόγω της τεχνικής τους δυσκολίας, τα Κατα Ματθαίον Πάθη θεωρήθηκαν βλάσφημα στην εποχή τους.


* Κάπως έτσι πλησίασα τις ταινίες του Bergman, αρχίζοντας από τις Αγριες Φράουλες. Ως τότε, είχα δοκιμάσει μόνος μου να δω την 'Εβδομη Σφραγίδα, την παράτησα στα πρώτα είκοσι λεπτά και μαζί μ' αυτη ειχα ξενερώσει και με τον Bergman. Εν ολίγοις, αυτο που λέω ειναι οτι οταν το κοινό έχει διάθεση να εξερευνήσει την Τέχνη, ο κριτικός μπορεί να δείξει το δρόμο.

 

[Δημήτρης Ν.]

Πως μπορεί ο κριτικός να απαλλαγεί από αυτό που ο ίδιος είναι , για να μπορέσει κατόπιν να συστήσει αυτό που δέον να είναι ;

Γιατί στις περισσότερες των περιπτώσεων ο ρόλος του μεσάζοντα είναι ασήμαντος και κερδοσκοπικός στην ουσία του , ενώ στην Τέχνη αποκτά μιά σπουδαιότητα πολλές φορές αντίστοιχη του δημιουργού ;

Δεν έχει το έργο Τέχνης μία αξία per se ; Γιατί χρειάζεται διερμηνέα για να γίνει κατανοητή η αξία του ;

 

[Δημήτρης Ν.]

Πάντως για να φτάσουμε και σε κάποια συμπεράσματα , για μένα ο ρόλος του κριτικού -τουλάχιστον στην μουσική-εξαντλείται στην μετάδοση του ενθουσιασμού του για ένα έργο τέχνης υπό την προϋπόθεση ότι για κάποια χρονική στιγμή ταυτίζονται τα γνωστικά μας πεδία και οι αισθητικές μας αναζητήσεις ή τουλάχιστον οι δικές μου αποτελούν ένα υποσύνολο αυτών του κριτικού.
Από ένα σημείο και μετά όμως ο Εαυτός κλείνεται ερμητικά στις παραδοχές του , όπως τις έχει διαμορφώσει στην πορεία και αρνείται να κάνει το βήμα που θα τον συνδέσει με το εκτός του Εαυτού ( ό,τι και να μου πεί οιοσδήποτε , ποτέ δεν θα πειστώ για την καλλιτεχνική αξία των Beach Boys, του Scott Walker ή του Μάλερ - βαράτε τώρα )

 

[Skakinen]

Θεωρώ αρκετά δύσκολο για έναν κριτικό (όπως και για οποιονδήποτε άνθρωπο) να απαλλαγεί από τις προσωπικές του προτιμήσεις. Σε κάποιο πρώτο επίπεδο ίσως να τις τιθασεύσει προκειμένου να σταθεί αντικειμενικά(?) απέναντι στο έργο αλλά βαθύτερα οι προτιμήσεις είναι παρούσες και δρουν.
Όσον αφορά το θεωρητικό υπόβαθρο θα έλεγα ότι είναι ένα επιπλέον εργαλείο στη διάθεση του κριτικού αρκεί να μην τον παρασύρει σε ακαδημαϊκές προσεγγίσεις οι οποίες είναι δύσκολο να γίνουν αντιληπτές από τον μέσο ακροατή/θεατή/αναγνώστη κλπ.

 

[Δαμιανός Δημητριάδης]

Νομίζω πως κατά την - αληθινά υποδειγματική - συζήτηση φωτίστηκαν όλες οι πλευρές και αρχίζουμε να επαναλαμβανόμαστε. Πάντως ο κριτικός οφείλει να μην είναι ένας από μας. Πρέπει να γνωρίζει την τεχνική αλλά και να έχει μια γενικότερη αισθητική παιδεία. Οι κριτικοί δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως κάστα. Ο καθένας έχει την ευθύνη της γνώμης του και αναλαμβάνει το ρίσκο της έκθεσης, το γραπτό παραμένει στατικό, ανελέητο βήμα δοκιμασίας στο χρόνο.

Την περασμένη Κυριακή στις 8 το βράδυ στο Τρίτο Πρόγραμμα, ο κριτικός κινηματογράφου και σκηνοθέτης Γιώργος Κόρρας, κατά την τακτική εκπομπή του Τα χρόνια της αθωότητας έθιξε το θέμα της απαραίτητης - και χαμένης πλέον - παιδείας του κριτικού και έπλεξε το εγκώμιο του Μπακογιαννόπουλου, ως του τελευταίου από τους κριτικούς αυτού του επιπέδου.

Ο κριτικός λοιπόν έχει συγκεκριμένες υποχρεώσεις, από το ίδιο το επάγγελμα του. Το ένα κακό γι' αυτόν είναι πως εκτίθεται ανεπανόρθωτα στο χρόνο, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει να γίνει ρόμπα όπως αυτός που ανέφερε ο Ντοκ με το Βάγκνερ. Το άλλο κακό είναι πως η χρησιμότητα του είναι κυριολεκτικά στο έλεος και στην κρίση μας. Δεν πα' να λέει π.χ. ότι θέλει ο Ταρούσκιν για την 7η συμφωνία του Σοστακόβιτς; Τον έχω γραμμένο...

ΥΓ. Ντοκ, πες ότι θες για τον Μάλερ. Πως μπορώ να σου κρατήσω κακία;

 

[Skakinen]

Να προτείνω στο σημείο αυτό δύο σχετικά βιβλία:

 

[Photis]

Ωραίο θέμα.

Νομίζω πως το ερώτημα προϋποθέτει κάποιες διευκρινήσεις. Όπως για παράδειγμα τί εννοούμε κριτικούς τέχνης και τί κοινό. Προσωπικά δεν μπορώ να θεωρήσω ότι κάποιος κάνει κριτική κινηματογράφου -ας πούμε- βαθμολογώντας με αστεράκια. Αν μιλάμε για κριτικούς κινηματογράφου στην Ελλάδα, νομίζω πως μόνο ο Μπακογιαννόπουλος -με το σύνολο του έργου του- μπορεί να φέρει επάξια τον τίτλο.

Ομοίως και για το κοινό. Πόσο εκπαιδευμένο κοινό έχουμε στην ελλάδα; Και πόσο καταξιώνεται πραγματικά ένας δημιουργός μόνο από απο τα νούμερα που κάνει σε εισιτήρια, ακροαματικότητα, θεαματικότητα; Πόσο μετράνε όλα αυτά σε αυτό που ονομάζουμε τέχνη; Και ειδικά σε μια χώρα που η τέχνη δεν έχει απήχηση στο κοινό (χαρακτηριστικά να αναφέρω σαν παράδειγμα ότι σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα μόνο το 2% των κατοίκων της Θεσσαλονίκης γνώριζαν ότι υπάρχει στην πόλη τους η bienalle, και είμαι σίγουρος ότι τα ίδια και χειρότερα θα ήταν και στην Αθήνα).

Προσωπική μου άποψη είναι ότι ένας πραγματικός δημιουργός, όσο εξωστρεφής και να είναι, έχει πάντα μια ικανοποίηση όταν δημιουργεί. Και αυτό είναι που κυνηγά περισσότερο από κάθε καταξιωση. Αλλά πέρα από αυτό, η πραγματική καταξίωση έρχεται από άλλους δημιουργούς όταν αυτοί αναγνωρίζουν το έργο του. Μόνο αυτοί, μπορούν πραγματικά να κρίνουν ένα έργο. Όλοι μας μπορούμε να πούμε ότι μας αρέσει ή όχι, αλλά όταν είσαι έξω από το χωρό και λειτουργείς απλά σαν δέκτης, τότε απλά δεν κρίνεις. Απλά αποδέχεσαι ή απορρίπτεις το έργο.

 

[Mihalis S.]

Εγώ θα έθετα το ερώτημα λίγο διαφορετικά. Υπάρχει άραγε νόημα ύπαρξης των κριτικών στην τέχνη;

Κι αυτό το ρωτώ γιατί αναρωτιέμαι ποιός και γιατί είναι τελικά αρμόδιος να σου κάνει υποδείξεις ώς προς τι αξίζει να βλέπεις ή να ακούς για παράδειγμα. Μάλιστα διάβασα να γράφετε πως οι κριτικοί τέχνης πρέπει να έχουν αποκτήσει την ανάλογη παιδία για να μπορούν να ασκούν σωστή κριτική. Δηλαδή ο κριτικός κινηματογράφου, θα πρέπει να έχει δεί χιλιάδες ταινίες, ίσως κι από την εποχή του βωβού κινηματογράφου, να γνωρίζει από σκηνοθεσία και υποκριτική, να διαθέτει και μια γενικότερη παιδία ώς προς την πολιτική, την φιλοσοφία, την ψυχολογία, την ιστορία, την κοινωνιολογία κ.ο.κ. αλλιώς πως θα κρίνει μια ταινία όπως ας πούμε το "Der Untergang". Ακόμη κι αν έχει λοιπόν ο κριτικός τέχνης όλα τα παραπάνω στοιχεία, θα εξακολουθεί να κρίνει μια ταινία μέσα από την δική του οπτική γωνία ή τις δικές του προσωπικές εμπειρίες και την πορεία του στην ζωή. Πολλές φορές ορισμένες ταινίες ή μουσικά ακούσματα, ακόμη κι αν δεν έχουν χαρακτηριστεί αριστουργήματα, επειδή εμείς τα έχουμε συνδέσει με κάποια στιγμή της ζωή μας, τα θεωρούμε σημαντικά. Ποιός κριτικός τέχνης μπορεί να μας αποδείξει το αντίθετο;

Θέλω λοιπόν να πώ, καταλήγοντας, πως ο ρόλος του κριτικού τέχνης, τις περισσότερες φορές εξυπηρετεί ορισμένους σκοπούς κι όταν δεν τους εξυπηρετεί και είναι αγνός, πρακτικά είναι άχαρος και άχρηστος. Προσωπικά ποτέ δεν μου άρεσαν τα έργα του Πικάσσο. Δεν τα είχα δεί όμως ποτέ ζωντανά παρά μόνον από φωτογραφίες ή την τηλεόραση. Ετυχε να δώ μια έκθεση αφιερωμένη στον καλλιτέχνη την χρονιά που μας πέρασε στην Βιέννη. Η άποψή μου για τα έργα του είναι πλέον εκ διαμέτρου αντίθετη, εν ολίγοις με ενθουσιάζουν. Αρα πιστεύω πως ο καλύτερος κριτής δεν είναι ούτε οι κριτικοί, ούτε το κοινό, αλλά ο ίδιος μας ο εαυτός.