LS3/5A κανείς;

Δημήτρης Δ.

Supreme Member
21 June 2006
5,454
Τα πρόσφατα κατασκευασμένα που δοκιμάζονται αυτο το καιρό.
Το tweeter της φωτογραφίας είναι λίγο διαφορετικό από το παλιότερο, στο οποίο δεν υπήρχε το μεταλλικό διάτρητο.
Επίσης στο δικό μου diy κλώνο είχα καμπυλώσει τις ακμές. Μειώνεται έτσι το φαινόμενο των περιθλάσεων, τουλάχιστον στη θεωρία...
 

dinos

Moderator
Staff member
17 June 2006
916
Πάτρα
Το μεταλλικό κάλυμμα είναι βασικό στοιχειό των Τ27 στα LS3/5A και προστατεύει το μεγάφωνο από ζημιές.
Οι περιθλάσεις ελέγχονται με την ύπαρξη της παχιάς τετράγωνης τσόχας που υπερβάλει το tweeter
και σε συνεργασία με τη μπροστινό κάλυμμα αποτρέπει την περίθλαση από τις ακμές του ηχείου.
Όλα τα παραπάνω υποτίθεται πρέπει να υπάρχουν ώστε τα ο ηχείο να ακουστεί σωστά, τουλάχιστον στις υψηλές συχνότητες.
 

vlad66

Moderator
Staff member
29 October 2017
17,405
Αγιοι Αναργυροι
Και άλλα πράγματα κουβαλούσατε από την Βέροια.
βλέποντας τις φωτό από το κινητό νόμισα ότι είναι κάποιο ηχοαπορροφητικό πάνελ..
τώρα που τις βλέπω στο λάπτοπ μου φαίνεται ότι είναι ταψί με ..ραβανί ή σάμαλι ;;;
 
  • Haha
Reactions: SHERPA

lemon

Supreme Member
3 March 2009
4,065
Ένα τηλεφώνημα με τον Ντίνο αρκούσε, για να μπω στη διαδικασία να φτιάξω αυτό το "ηχειάκι".
Το είχα πρωτοακούσει τη δεκαετία του '80, αλλά ως μη μυημένος δεν είχα καταλάβει τί ήταν.

Δεν θα μακρυγορήσω με ιστορικά στοιχεία, κουβαλά μεγάλη "προίκα" ιστορίας από πίσω του και οι μηχανικοί του BBC ξόδεψαν αμέτρητες ώρες για εξέλιξη, ενώ το ίδιο το BBC ξόδεψε και υπέρογκο ποσό.
Τα γενικά χαρακτηριστικά του, νομίζω ο Ντίνος στο μήνυμα 3 τα περιγράφει πάρα πολύ καλά.

Ας σταθούμε στο diy και τι μπορεί να κάνει κάποιος σήμερα.
Η αγορά του ως επώνυμο προιόν, έχει ξεφύγει - μάλιστα σε βαθμό υπερβολικό - που ναι μεν για τους συλλέκτες έχει τη σημασία του, αλλά για τον απλό χρήστη η τιμή είναι απαγορευτική.

Falcon, Rogers ξεκινάνε από τα 2500 χιλιάρικα και εύκολα φεύγουν άνω των 5000 σε ειδικές εκδόσεις.
Από την άλλη, εταιρίες όπως Musical Fidelity, AudioMaster21, Harwood Acoustics, παίζουν μεταξύ 2000-2600 ευρώ στις βασικές εκδόσεις.


Ας ξεκινήσουμε λοιπόν και να το αναπτύξουμε σταδιακά.

ΚΑΜΠΙΝΑ

H καμπίνα είναι ιδιαίτερης κατασκευής ακολουθώντας τις οδηγίες των προδιαγραφών του BBC.
Στις συνήθεις κατασκευές του LS3/5a απαιτεί 12mm πάχος τοιχωμάτων ειδικών φύλων σημύδας κοντραπλακέ και 9mm από το ίδιο ξύλο μπάφλα.
Κάθε άλλο ξύλο και διαφορετικών διαστάσεων απορρίπτεται διότι αλλοιώνει την ακουστική σχεδίαση των μηχανικών του BBC.
Φυσικά υπήρξε και μια ειδική έκδοση Kingswood Warren Limited Edition με λεπτότερα φύλλα, αλλά ας το αφήσουμε προς το παρών εκτός.

Κλειστού τύπου (αναγκαστικά λόγω μεγέθους) μέχρι 5λίτρα εσωτερικού χώρου.
Εσωτερικά θέλει φύλλα ασφαλτικά απόσβεσης, μάλιστα από ένα φύλο πλευρικά και δύο φύλλα άνω και κάτω.
Επίσης όλες οι εσωτερικές επιφάνειες με εξαίρεση εκείνης της μπάφλας θέλουν ηχο-απορροφητικό υλικό αφρού πολυουρεθάνης πάχους 25mm άνω και κάτω και 16mm πλευρικά και πίσω.

Γενικά η καμπίνα είναι σφραγισμένη και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, για εξασφάλιση διαρροών αέρα που θα μπορούσαν να προκαλέσουν εξωτερικούς θορύβους από υψηλές ηχητικές πιέσεις του εσωτερικού, ακόμη και οι βίδες συνεισφέρουν σε αυτό.

Δεδομένων των παραπάνω, θέλει αρκετό κόπο και πάρα πολύ καλή μελέτη για σωστή εφαρμογή, κάτι που σίγουρα οι περισσότερες diy υποφέρουν.

Εκ των παραπάνω, συν ότι αντιμετωπίζω την τελευταία 5-ετία ένα μόνιμο ιατρικό πρόβλημα, δεν θα μπορούσα να βγάλω τέτοιου είδους εργασία με τα χέρια μου.

Οι λύσεις που δίνονται σε αυτή την περίπτωση είναι δύο.

- αγορά μόνο των ξύλων ως τεμάχια από Falcon 180 αγγλικές λίρες + λοιπά έξοδα για Ελλάδα. Μετά όλα τα λοιπά με επιπρόσθετο κόστος και αρκετό τρέξιμο...
- αγορά έτοιμης καμπίνας από Κροατία Graff, B. & R. - Cabinet Case Makers

Επέλεξα τη δεύτερη λύση, ο Κροάτης φτιάχνει υπέροχες καμπίνες σύμφωνα με τις προδιαγραφές του BBC, αλλά κατά καιρούς διαθέτει και καμπίνες στοκ εταιριών.

Η συγκεκριμένη που σας βάζω παρακάτω στοίχησε περίπου 300 ευρώ και έρχεται σε κούτα έτοιμη με καπλαμά και λούστρο, έτοιμη εσωτερικά με τα πάντα και μπόρνες, τις κατάλληλες βίδες περασμένες στην μπάφλα και τέλος σε σακουλάκι υπάρχουν οι βίδες της μπάφλας, και οι απαραίτητες τσόχες για το tweeter όπως θα δούμε μετέπειτα.

Το μόνο που άλλαξα ήταν η υπάρχουσα καλωδίωση (παρόλο που ήταν OFC), την προσθήκη μεταλλικών ούπα για βίδωμα της μπάφλας, στα περιφερειακά πηχάκια οξιάς (οι λόγοι θα εξηγηθούν αργότερα) και η προσθήκη υλικού rubber-foam 2mm περιμετρικά αυτών των φιλέτων οξιάς για καλύτερη σφράγιση της μπάφλας (αυτό προτείνεται από τη Falcon και θα το δούμε και στο τέλος ακουστικά και μετρητικά εάν αλλάζει κάτι).

... συνεχίζεται!
 

Attachments

  • RAT package.jpg
    RAT package.jpg
    313.6 KB · Views: 39
  • Mine baffle υλικό σφραγίσματος, λεπτομέρεια.jpg
    Mine baffle υλικό σφραγίσματος, λεπτομέρεια.jpg
    492.7 KB · Views: 40
  • Λεπτομέρεια σταθεροποίησης μπάφλας.jpg
    Λεπτομέρεια σταθεροποίησης μπάφλας.jpg
    141.4 KB · Views: 36
  • Καμπίνα.jpg
    Καμπίνα.jpg
    238.8 KB · Views: 143
  • RAT bag2.jpg
    RAT bag2.jpg
    401.7 KB · Views: 37
  • RAT bag1.jpg
    RAT bag1.jpg
    358.2 KB · Views: 37
  • RAT cabinet back.jpg
    RAT cabinet back.jpg
    336.1 KB · Views: 37
  • RAT the kit.jpg
    RAT the kit.jpg
    487.6 KB · Views: 38

lemon

Supreme Member
3 March 2009
4,065
Πράγματι, δεν είναι ένα ηχείο που αγοράζεις τα απαιτούμενα τμήματα, τα συναρμολογείς και τέλος.
Σίγουρα θα παίξει, αλλά δεν θα έχεις έναν κλώνο BBC με ισχυρή πεποίθηση ότι το ακολουθεί κατά γράμμα.
Θα δούμε και παρακάτω το γιατί...

Να αναφερθώ εδώ σε κάτι που καλό είναι να είναι γνωστό.
Ενώ το BBC έφτιαξε τις προδιαγραφές του συγκεκριμένου ηχείου και φυσικά το κατασκεύασε, μετέπειτα στο χρονολόγιο κατασκευής έδινε την άδεια σε μερικές εταιρίες ανά τακτά διαστήματα.
Ιστορικά (1974-2011) άδεια κατασκευής του LS3/5a έλαβαν* : Rogers (15 Ohm - 11 Ohm), Chartwell (15 Ohm), Audiomaster (15 Ohm), Goodmans (15 Ohm), RAM (15 Ohm), Spendor (15 Ohm - 11 Ohm), Harbeth (11 Ohm), KEF (11 Ohm), Stirling (15 Ohm - 11 Ohm), Richard Allan (11 Ohm)

Σήμερα, βλέπουμε εταιρίες όπως Rogers (15 Ohm), Falcon (15 Ohm), Stirling (11 Ohm), Musical Fidelity (15 Ohm), Harwood Acoustics (15 Ohm). AudioMaster21 (15 Ohm), R.A.T (15 Ohm).

(*) = πηγή ls35a.org
 

dinos

Moderator
Staff member
17 June 2006
916
Πάτρα
Το LS3/5A είναι στην ουσία μια προδιαγραφή του BBC, με σαφή ρόλο, πλήρη τεκμηρίωση και ηχητική υπογραφή.
Για να έχει σταθερό τελικό αποτέλεσμα, τεχνική υπηρεσία παρακολουθούσε συνέχεια τις μεταβολές των υλικών (μεγάφωνα και cross).
Οι αλλαγές αυτές πρέπει να ληφθούν υπ’ όψη από κάποιο που θα θελήσει να το κατασκευάσει,
ώστε το ηχείο να ταυτίζεται χρονικά με συγκεκριμένη έκδοση – προδιαγραφή.
Δεν μπορείς για παράδειγμα να χρησιμοποιήσεις το B110 του τέλους της δεκαετίας του 80 με το cross του 1976.
Πρέπει τα υλικά να είναι σχετικά κοντά όσο αφορά το χρόνο παραγωγής.
Μόνο έτσι μπορεί να επιτευχθεί το σωστό ηχόχρωμα του ηχείου.
Στις μέρες μας τα πράγματα έχουν κάπως διευκολυνθεί, διότι έγινε επανεκκίνηση της παραγωγής όλων των υλικών
και έτσι μπαίνουμε στο 51ο χρόνο παραγωγής του ηχείου.
Δύσκολα μπορώ να σκεφτώ κάτι στο Hi-Fi με συνεχή παραγωγή μισού αιώνα
(η Denon 103, η Ortofon SPU και το Linn Sondek LP12 είναι κάποια παραδείγματα).
 

lemon

Supreme Member
3 March 2009
4,065
Πηγή γνώσης ήσουν και θα είσαι Ντίνο. Μου δίνεις και την ευκαιρία να σε ευχαριστήσω και δημόσια για την υπομονή σου, να με ενημερώσεις περί των τεχνικών θεμάτων του ηχείου, αλλά και τη διάθεσή σου να με βοηθήσεις όταν "κόλλησα" με ένα θέμα του Μ/Τ υψηλών όπως θα περιγράψω όταν θα αναλύσω τα του κροσόβερ.
Απλά θα το πάω λίγο πιο αργά, γιατί επιδεινώθηκα με τις εργασίες που έκανα και θέλω λίγες μέρες να επανέλθω. Γράφω από κινητό πλέον..
 

dinos

Moderator
Staff member
17 June 2006
916
Πάτρα
Μανώλη όταν κουραζόμαστε μαθαίνουμε πως να ξεκουραζόμαστε και όχι να τα παρατάμε.
Τώρα θέλεις relax.
Όσο θυμάμαι πόσο είχα κουραστεί με δικά μου (μόνο στις μετρήσεις), δεν θέλω να το σκέφτομαι.
 

lemon

Supreme Member
3 March 2009
4,065
ΜΕΓΑΦΩΝΑ

Είναι γνωστό ότι τα LS3/5a μέχρι και το 2004 (αν δεν με απατά η μνήμη μου) τα μεγάφωνα τα έφτιαχνε η KEF.
B110A SP1003 o κωδικός για το mid-woofer 5" και Τ27Α SP1032 ο κωδικός για το tweeter 19.5mm για τις 15 Ohm εκδόσεις.
To υλικό των κώνων του B110A ήταν το Bextrene
Το υλικό του θόλου των tweeter ήταν το Mylar

Μέχρι να τελειοποιηθεί το ηχείο από τους μηχανικούς του BBC, δημιουργήθηκαν αρκετά μεγάφωνα διαφορετικών υλικών, αλλά στην τελική έκδοση 5a, o Malcolm Jones φέρεται ως ο σχεδιαστής τους.

- Σήμερα KEF μεγάφωνα καινούργια δεν διατίθενται από το επίσημο δίκτυο της KEF.
Βρίσκονται κυρίως ως μεταχειρισμένα - σπανίως καινούργια σε στοκ - και εάν θες να πας σε 100% πιστότητα μοντέλου συγκεκριμένης εποχής, πρέπει να βάλεις το χέρι "βαθειά" στην τσέπη, ψάχνοντας για μεταχειρισμένα σε καλή κατάσταση που να ταιριάζουν μεταξύ τους.

- Falcon μεγάφωνα, η Falcon σήμερα έχει στο δυναμικό της δύο από τους τότε μηχανικούς του BBC, τον Malcolm & τον Bloomfield. O Malcolm ξανασχεδίασε για λογαριασμό της Falcon ξανά τις μονάδες, αναφέρουν ότι τις φτιάχνουν στην Αγγλία.

To B110A το αναφέρουν ως Falcon B110, κόστος για εμάς 195 GBP και ότι θα συνακολουθήσει η εισαγωγή για Ελλάδα. Εάν θέλουμε ματσαρισμένες μονάδες 225 GBP

To T27A το αναφέρουν ως Falcon T27, κόστος για εμάς 209 GBP ματσαρισμένες και ότι θα συνακολουθήσει η εισαγωγή για Ελλάδα.

Ο Bloomfield σε παρουσίαση των LS3/5a, αναφέρθηκε ότι σήμερα κάθε άλλο πέρα των μονάδων της Falcon είναι μη αυθεντικό και απλά replica.

- Harwood Acoustics, η γερμανική εταιρεία Harwood αναφέρεται ότι έχει δημιουργήσει δικές της μονάδες ρέπλικες για το LS3/5A πολύ κοντά στις πρωτότυπες της KEF, αναφέρει ότι ακολουθούν τις προδιαγραφές του BBC, κατασκευάζονται στην Άπω-ανατολή και σε test που έχουν δημοσιευτεί στον γερμανικό ειδικό τύπο φαίνονται ότι όντως είναι πολύ καλές ρέπλικες.
Το κόστος για αυτές από Γερμανία είναι περίπου στα 410 ευρώ και για τα δύο απαιτούμενα μεγάφωνα.

- Άπω-ανατολή μέσω ebay, πωλούνται από Taiwan ρέπλικες, αναφορές κατά πόσο ακολουθούν τα KEF δεν υπάρχουν, και το κόστος εάν υπολογίσουμε τα μεταφορικά και το τελωνείο πλησιάζουν τα αντίστοιχα της Harwood.

- Stirling, Chartwell, αυτές οι εταιρίες έχουν συνεργαστεί με τον Derek Hughes (άλλος ένας μηχανικός της ομάδας του BBC), ο Hughes μέσω των Seas & Volt παρήγαγε νέες μονάδες για το LS3/5a (11 Ohm), φυσικά εδώ δεν έχω παραπάνω πληροφορίες για το ποια ακριβώς μεγάφωνα χρησιμοποίησε αυτών των εταιριών, πάντως οι συγκεκριμένες εταιρίες έχουν πάρει πιστοποίηση από το BBC για LS3/5a 8-11 Ohm.

Να αναφέρω εδώ ότι εταιρείες όπως η AudioMaster21, Musical Fidelity, σε φωτογραφίες και βίντεο που έχω δει, δεν φαίνεται να χρησιμοποιούν κάποια συγκεκριμένη εταιρία στις μονάδες τους, μπορώ μάλιστα να πω ότι μοιάζουν πάρα πολύ οπτικά με τις αντίστοιχες της Harwood Acoustics.

Τέλος να αναφέρω ότι για τα μεγάφωνα θα χρειαστείτε, υλικό σφραγιστικό για mid-woofer & tweeter, ενώ για το Tweeter επιπρόσθετα θα χρειαστείτε και το μεταλλικό δίχτυ προστασίας.

Προσωπικά, επέλεξα μονάδες από Harwood Acoustics, ήρθαν γρήγορα και ενώ δεν αναφέρονται ως ταιριασμένες, σε μετρήσεις τα mid-woofer ήταν πανομοιότυπα, ενώ τα tweeter είχαν μικροδιαφορές στο δεύτερο δεκαδικό ψηφίο.

... συνεχίζεται !
 

Attachments

  • T27 metal grille.jpg
    T27 metal grille.jpg
    36.1 KB · Views: 18
  • Harwood T27.jpg
    Harwood T27.jpg
    70 KB · Views: 18
  • Harwood B110A.jpg
    Harwood B110A.jpg
    23.7 KB · Views: 17
  • Falcon T27.jpg
    Falcon T27.jpg
    85.5 KB · Views: 17
  • Falcon B110.jpg
    Falcon B110.jpg
    66.5 KB · Views: 17
  • KEF T27.jpeg
    KEF T27.jpeg
    312.8 KB · Views: 17
  • KEF B110_SP1003.jpg
    KEF B110_SP1003.jpg
    214.3 KB · Views: 18
  • Harwood Acoustics drivers.jpg
    Harwood Acoustics drivers.jpg
    509.3 KB · Views: 18

lemon

Supreme Member
3 March 2009
4,065
CROSSOVER 15 Οhm

- ΜΕΡΟΣ Α', ΤΟ ΚΥΚΛΩΜΑ FL6/23 ΕΩΣ ΤΟ 2004


LS3/5a που κατασκευάστηκαν μέχρι το 2004, θαρρώ πως ήταν εκδόσεις μόνο των 15 Ohm, από το 2004 και μετέπειτα προστέθηκαν και 11 Ohm εκδόσεις αλλά και διαφοροποιήσεις του 15ωμου.

To κροσόβερ έκδοσης FL6/23 δημιουργήθηκε και κατασκευάστηκε από τη Chartwell μέχρι και το 1987.


208701-1fee0a1c7b8be862f1d607444b290f20.jpg



Κατά το πέρασμα των χρόνων εξαιτίας μικροαλλαγών στις εκδόσεις του T27 & B110, έγιναν και μικροαλλαγές στο παρακάτω κύκλωμα.

1980: ο πυκνωτής C5 αλλάζει σε 8.3uF
1984: ο πυκνωτής C5 αλλάζει σε 10uF και η αντίσταση R2 σε 22R

Αυτή η αλλαγή επηρρεάζει κάπως την καμπύλη του B110 (mid-woofer), εάν για παράδειγμα φτιάξουμε ένα ιδεατό κύκλωμα στο ltspice, θα δούμε ότι αυτή η αλλαγή κάνει ένα μικρό φούσκωμα και μετατόπιση προς τα αριστερά της καμπύλης απόκρισης συχνότητας. Με πράσινο χρώμα είναι η καμπύλη με C2 6.2uF με μπλέ με 10uF.


208702-d08f96089ca44a4e6edf125fbce04f30.jpg



Μετά το 1987, όσοι κατασκευαστές έπαιρναν άδεια κατασκευής από το BBC, έφτιαχναν τα δικά τους κροσόβερ (πάνω στη συγκεκριμένη έκδοση) ή τα αγόραζαν από υπεργολάβους και για αυτό το λόγω παρατηρείται ποικιλία στο χρώμα και τη διάταξη της πλακέτας του τυπωμένου κυκλώματος.

208707-f7c0b2d3f896ae73099e2c671cf57a94.jpg


208706-260c3f9d2bed313cb90e107b7ef3a71c.jpg


208709-202e69c9dfb7143210b230e95867d370.jpg


208708-9da8b4309a1c707c698e7153337c761f.jpg


208704-71e345319eb7fe6b8168e920663a6391.jpg


208705-6085864a79dbea9ec4cffe0fd9deec68.jpg



Το κροσόβερ του LS3/5a στην έκδοση FL6/23 είναι ένα σύνθετο κύκλωμα και περίπλοκο με 13 στοιχεία μικρών ανοχών, με πλαστικούς πυκνωτές, αντιστάσεις μικρής απόκλισης και πολύ χαμηλής αυτεπαγωγής, ενώ τα τρία πηνία L1, L2, L3 που χρησιμοποιούνται είναι τύπου Μ/Τ (air-gap), μάλιστα το L3 είναι στην ουσία ένας αυτομετασχηματιστής με 6 εξόδους.
Τα πηνία στις εκδόσεις πριν το 2004, συνήθως ήταν της Drake και χαρακτηρίζονταν από υψηλές προδιαγραφές.

Κάθε εξάρτημά στο FL6/23 έχει το ρόλο του στην τονική ισορροπία και τυχόν σφάλματα που ίσως σε άλλες κατασκευές θα περνούσαν απαρατήρητες, εδώ εκτίθενται εύκολα.
Σε αρκετές θέσεις πυκνωτών, υπάρχουν περισσότερες από μία (παράδειγμα C5a, C5b, C5c).
Αυτό οφείλεται σε δύο λόγους:
- ο πρώτος στην ανάγκη να επιτευχθεί συγκεκριμένη τιμή χωρητικότητας που συνήθως δεν βρίσκεται στον κατάλογο των υλικών και
- ο δεύτερος επειδή οι προδιαγραφές του BBC είναι αρκετά σφιχτές για λόγους κόστους αντί να επιλεχθούν πολύ ακριβότερα υλικά ανοχών 1-5%, επιλέγονται υλικά με ανοχές 10% και με την ανάλογη προσθαφαίρεση επιτυγχάνονται ανοχές πολύ μικρότερες.

Η αύξηση σε ένταση και απόκριση συχνότητας του B110 ρυθμίζεται από το πηνίο L1 και την αντίσταση R1.
L2, C5, R2 αντισταθμίζουν το "σήκωμα" που κάνει το Β110 γύρω από τη συχνότητα του 1KHz και τη συχνότητα cross που είναι περίπου 3KHz.

H R3 δρα ως αντίσταση απόσβεσης για την αποφυγή του φαινομένου "κουδουνίσματος" (ringing)
R4 & C6 (κύκλωμα zobel) περιορίζουν την άνω απόκριση του Τ27.

Το πηνίο L3 όπως είπαμε έχει 6 εξόδους (6 tap), κάθε έξοδος έχει διαφορετική τιμή αυτεπαγωγής και επισημαίνεται πάνω στην πλακέτα με αριθμητική αναγραφή 2...7.

208711-05bbed79bb2024b837f243d53bb402ac.jpg



Όταν επιλέγουμε διαφορετικό tap στον L3, τον αναγκάζουμε να λειτουργήσει ταυτόγχρονα ως πηνίο διακλάδωσης για το δίκτυο του κροσόβερ αλλά και ως αυτο-μετασχηματιστή για να επιτρέψει το ματσάρισμα διαφορετικών μονάδων B110 & T27.
Σε αυτή τη μεταβολή "ευαισθησίας" ο C2 αναφέρεται ότι σταθεροποιεί το σημείο cross, επίσης με την αύξησή του αυξάνεται και η περιοχή 5-8KHz.

Η πλακέτα κροσόβερ τοποθετείται πίσω από τη μονάδα tweeter και για εξάλειψη συντονισμών, μεταξύ pcb και tweeter παρεμβάλεται χοντρή τσόχα για απόσβεση.

208712-0e2eaaf4da6c619289c3a07caaf8489c.jpg



.... συνεχίζεται!
 

Attachments

  • τσόχα tweeter.jpg
    τσόχα tweeter.jpg
    421.1 KB · Views: 5
  • L3 tap.jpg
    L3 tap.jpg
    276.6 KB · Views: 5
  • Rogers FL6_23-R2-perm.ic, up.jpg
    Rogers FL6_23-R2-perm.ic, up.jpg
    338.2 KB · Views: 4
  • Rogers FL6_23-R2-perm.ic, back.jpg
    Rogers FL6_23-R2-perm.ic, back.jpg
    342.6 KB · Views: 4
  • Rogers FL6_23-3W.F.N Bi_Wire, up.jpg
    Rogers FL6_23-3W.F.N Bi_Wire, up.jpg
    278 KB · Views: 4
  • Rogers FL6_23-3W.F.N Bi_Wire, back.jpg
    Rogers FL6_23-3W.F.N Bi_Wire, back.jpg
    340.2 KB · Views: 5
  • R.A.T. FL6_23, 15Ohm, version, back.jpg
    R.A.T. FL6_23, 15Ohm, version, back.jpg
    356.8 KB · Views: 4
  • R.A.T. FL6_23, 15Ohm, 1.jpg
    R.A.T. FL6_23, 15Ohm, 1.jpg
    827.3 KB · Views: 4
  • C2 αύξηση.jpg
    C2 αύξηση.jpg
    189.4 KB · Views: 4
  • Crossover FL6_23.jpg
    Crossover FL6_23.jpg
    188.9 KB · Views: 5

lemon

Supreme Member
3 March 2009
4,065
Για το πηνίο L3, o Derek Huges έχει δώσει στο ls35a.org τις τιμές του.

Συνολική αυτεπαγωγή 0.64mH
- tap2 = 0.165mH
- tap3 = 0.22mH
- tap4 = 0.3mH
- tap5 = 0.38mH
- tap6 = 0.5mH
- tap7 = 0.64mH

Συνήθης τιμή επιλογής tap4 ή tap5.

Ο παρακάτω πίνακας προέρχεται από το φίλο Ντίνο (Dinos) και εκτός των αθροιστικών τιμών που βλέπουμε ότι ταυτίζονται με τα αντίστοιχα του Derek, μας δίνει και τις τιμές του κάθε τυλίγματος χωριστά σε mH

208713-1e32c3a5569e352f887bb29a01dcdf5c.jpg




Ο Derek αναφέρει ότι η Spendor στα δικά της LS3/5a δεν χρησιμοποίησε αυτομετασχηματιστή, αλλά λόγω της αυστηρής επιλογής σε ανοχές των μονάδων χρησιμοποιούσε ένα μόνο πηνίο και προφανώς κάτι κοντά στο 0.3mH

Η Churtwell προτείνει μια τιμή 2uF για τον C2 όταν επιλεχθεί το tap5 στο L3.
Οι προδιαγραφές όμως που δίνει το BBC είναι κάπως διαφορετικές και ακολουθούν τον παρακάτω πίνακα.

Tap2 = C2a – 2.2uF / C2b – 0.47uF
Tap3 = C2a – 1.0uF / C2b – 1.00uF
Tap4 = C2a – 1.5uF / C2b – ——
Tap5 = C2a – 1.0uF / C2b – 0.22uF
Tap6 = C2a – 0.47uF / C2b – 0.47uF
Tap7 = C2a – 0.68uF / C2b – ——

Εάν στην προηγούμενη προσομείωση, συνδυάσουμε σε κάθε επιλογή tap του L3 αυτές τις διαφορετικές τιμές του C2, θα πάρουμε το παρακάτω ιδεατό γράφημα του tweeter. Στο άνω μέρος δίνεται επεξήγηση το κάθε χρώμα σε τι tap αντιστοιχεί.

208714-135255e16e40dc8df8b47eccc5fa30e5.jpg



Τέλος, η R4 πρέπει να είναι 5W επειδή ζεσταίνεται αρκετά, έχει καταγραφεί περίπτωση όπου αφαιρέθηκε κατεστραμμένη (καμμένη) σε χρήση στούντιο όπου όταν έβαζαν το tape σε fast forward/backword δεν πατούσαν το mute πρωτύτερα.


.... συνεχίζεται !
 

Attachments

  • L3 values from Dinos.jpg
    L3 values from Dinos.jpg
    141.2 KB · Views: 2
  • Tweeter response with different tap choice, compensation C2 enabled.jpg
    Tweeter response with different tap choice, compensation C2 enabled.jpg
    276.3 KB · Views: 1

vlad66

Moderator
Staff member
29 October 2017
17,405
Αγιοι Αναργυροι
CROSSOVER 15 Οhm

- ΜΕΡΟΣ Α', ΤΟ ΚΥΚΛΩΜΑ FL6/23 ΕΩΣ ΤΟ 2004


LS3/5a που κατασκευάστηκαν μέχρι το 2004, θαρρώ πως ήταν εκδόσεις μόνο των 15 Ohm, από το 2004 και μετέπειτα προστέθηκαν και 11 Ohm εκδόσεις αλλά και διαφοροποιήσεις του 15ωμου.

To κροσόβερ έκδοσης FL6/23 δημιουργήθηκε και κατασκευάστηκε από τη Chartwell μέχρι και το 1987.


208701-1fee0a1c7b8be862f1d607444b290f20.jpg



Κατά το πέρασμα των χρόνων εξαιτίας μικροαλλαγών στις εκδόσεις του T27 & B110, έγιναν και μικροαλλαγές στο παρακάτω κύκλωμα.

1980: ο πυκνωτής C5 αλλάζει σε 8.3uF
1984: ο πυκνωτής C5 αλλάζει σε 10uF και η αντίσταση R2 σε 22R

Αυτή η αλλαγή επηρρεάζει κάπως την καμπύλη του B110 (mid-woofer), εάν για παράδειγμα φτιάξουμε ένα ιδεατό κύκλωμα στο ltspice, θα δούμε ότι αυτή η αλλαγή κάνει ένα μικρό φούσκωμα και μετατόπιση προς τα αριστερά της καμπύλης απόκρισης συχνότητας. Με πράσινο χρώμα είναι η καμπύλη με C2 6.2uF με μπλέ με 10uF.


208702-d08f96089ca44a4e6edf125fbce04f30.jpg



Μετά το 1987, όσοι κατασκευαστές έπαιρναν άδεια κατασκευής από το BBC, έφτιαχναν τα δικά τους κροσόβερ (πάνω στη συγκεκριμένη έκδοση) ή τα αγόραζαν από υπεργολάβους και για αυτό το λόγω παρατηρείται ποικιλία στο χρώμα και τη διάταξη της πλακέτας του τυπωμένου κυκλώματος.

208707-f7c0b2d3f896ae73099e2c671cf57a94.jpg


208706-260c3f9d2bed313cb90e107b7ef3a71c.jpg


208709-202e69c9dfb7143210b230e95867d370.jpg


208708-9da8b4309a1c707c698e7153337c761f.jpg


208704-71e345319eb7fe6b8168e920663a6391.jpg


208705-6085864a79dbea9ec4cffe0fd9deec68.jpg



Το κροσόβερ του LS3/5a στην έκδοση FL6/23 είναι ένα σύνθετο κύκλωμα και περίπλοκο με 13 στοιχεία μικρών ανοχών, με πλαστικούς πυκνωτές, αντιστάσεις μικρής απόκλισης και πολύ χαμηλής αυτεπαγωγής, ενώ τα τρία πηνία L1, L2, L3 που χρησιμοποιούνται είναι τύπου Μ/Τ (air-gap), μάλιστα το L3 είναι στην ουσία ένας αυτομετασχηματιστής με 6 εξόδους.
Τα πηνία στις εκδόσεις πριν το 2004, συνήθως ήταν της Drake και χαρακτηρίζονταν από υψηλές προδιαγραφές.

Κάθε εξάρτημά στο FL6/23 έχει το ρόλο του στην τονική ισορροπία και τυχόν σφάλματα που ίσως σε άλλες κατασκευές θα περνούσαν απαρατήρητες, εδώ εκτίθενται εύκολα.
Σε αρκετές θέσεις πυκνωτών, υπάρχουν περισσότερες από μία (παράδειγμα C5a, C5b, C5c).
Αυτό οφείλεται σε δύο λόγους:
- ο πρώτος στην ανάγκη να επιτευχθεί συγκεκριμένη τιμή χωρητικότητας που συνήθως δεν βρίσκεται στον κατάλογο των υλικών και
- ο δεύτερος επειδή οι προδιαγραφές του BBC είναι αρκετά σφιχτές για λόγους κόστους αντί να επιλεχθούν πολύ ακριβότερα υλικά ανοχών 1-5%, επιλέγονται υλικά με ανοχές 10% και με την ανάλογη προσθαφαίρεση επιτυγχάνονται ανοχές πολύ μικρότερες.

Η αύξηση σε ένταση και απόκριση συχνότητας του B110 ρυθμίζεται από το πηνίο L1 και την αντίσταση R1.
L2, C5, R2 αντισταθμίζουν το "σήκωμα" που κάνει το Β110 γύρω από τη συχνότητα του 1KHz και τη συχνότητα cross που είναι περίπου 3KHz.

H R3 δρα ως αντίσταση απόσβεσης για την αποφυγή του φαινομένου "κουδουνίσματος" (ringing)
R4 & C6 (κύκλωμα zobel) περιορίζουν την άνω απόκριση του Τ27.

Το πηνίο L3 όπως είπαμε έχει 6 εξόδους (6 tap), κάθε έξοδος έχει διαφορετική τιμή αυτεπαγωγής και επισημαίνεται πάνω στην πλακέτα με αριθμητική αναγραφή 2...7.

208711-05bbed79bb2024b837f243d53bb402ac.jpg



Όταν επιλέγουμε διαφορετικό tap στον L3, τον αναγκάζουμε να λειτουργήσει ταυτόγχρονα ως πηνίο διακλάδωσης για το δίκτυο του κροσόβερ αλλά και ως αυτο-μετασχηματιστή για να επιτρέψει το ματσάρισμα διαφορετικών μονάδων B110 & T27.
Σε αυτή τη μεταβολή "ευαισθησίας" ο C2 αναφέρεται ότι σταθεροποιεί το σημείο cross, επίσης με την αύξησή του αυξάνεται και η περιοχή 5-8KHz.

Η πλακέτα κροσόβερ τοποθετείται πίσω από τη μονάδα tweeter και για εξάλειψη συντονισμών, μεταξύ pcb και tweeter παρεμβάλεται χοντρή τσόχα για απόσβεση.

208712-0e2eaaf4da6c619289c3a07caaf8489c.jpg



.... συνεχίζεται!
Θα άλλαζα αυτά τα 2 παξιμάδια με κάποιον "σφιχτό" αλλά ελαστικό αποστάτη για να βοηθήσω την τσόχα να δουλέψει πιο "άνετα"

Screenshot_20250310-131755~2.png
 

lemon

Supreme Member
3 March 2009
4,065
Αυτό θέλει σκέψη φίλε.
Πως το σκέπτομαι, βλέπω ότι η τσόχα προσπαθεί να κάνει απόσβεση των τυχών ταλαντώσεων της πλακέτας από τα εσωτερικά ηχητικά κύματα. Προσπαθεί να εξαλείψει το vibration να το πούμε και αγγλιστί.
Έτσι όπως το έχω βάλει, δηλ. δύο παξιμάδια το ένα πάνω στο άλλο και μετά μία ή δύο (δεν θυμάμαι) ροδέλες φίμπερ, φέρνουν το pcb σε τέτοιο σημείο που ελαφρώς κάμπτεται στις 4 γωνίες του και σταθεροποιείται.
Αν και αυτές τις λεπτομέρειες σκεφτόμουν να τις αναλύσω μετέπειτα σε δικό τους μέρος, ευκαιρία δοθείσης να πω ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένη οδηγία στο φυλλάδιο της BBC περί του θέματος.
Αλλά και σε εταιρίες που έχω δει, η κάθε μία εφαρμόζει τη δική της λύση, δίχως να έχουν μια κοινή θεωρητική αφετηρία.
Για παράδειγμα κοίτα πως η Musical Fidelity, σταθεροποιεί την πλακέτα, με ένα απλό σκληρό πλαστικό κύλινδρο και τέρμα.
 

Attachments

  • MF σταθεροποίηση πλακέτας από κάτω.jpg
    MF σταθεροποίηση πλακέτας από κάτω.jpg
    268.5 KB · Views: 12
  • Like
Reactions: vlad66

dinos

Moderator
Staff member
17 June 2006
916
Πάτρα
Το crossover άλλαξε το 1987 όταν παρουσιάστηκε το νέο B110 (SP 1228).
Η σταθερότητα της παραγωγής αλλά και η αλλαγή των χαρακτηριστικών από την KEF,
επέβαλε νέα σχεδίαση στο τμήμα του χαμηλού, με απλοποίηση του σχεδίου και πτώση
της χαρακτηριστικής αντίστασης από τα 15 στα 11 ohm.
Από τότε την κατασκευή των cross την ανέλαβε σε μεγάλο βαθμό η ίδια η KEF.
Πριν το 1987 υπήρχε μεγάλη πολυτυπία αλλά το σχέδιο παρέμενε το ίδιο,
με μικρές αλλαγές στους πυκνωτές του cross B110 για αντιστάθμιση των μεταβολών
στην (περίπου απαράδεκτη) παραγωγή του μεγαφώνου.
 
  • Like
Reactions: lemon

lemon

Supreme Member
3 March 2009
4,065
Ναι σωστά αναφέρεις Ντίνο και το διορθώνεις, στις μεταφορές έχω μπερδέψει τις ημερομηνίες.

Για του λόγου το αληθές, μια και βάλαμε και λίγο ιστορικά στοιχεία, ο παρακάτω πίνακας που προέρχεται από το ls35.org, το δείχνει ξεκάθαρα, μέχρι και το 1987 τα 15ωμα, μετά τα 11ωμα και μεταξύ 2007-2008 η νέα παραγωγή ξανά των 15ωμων

graph-timeline.jpg