Εγώ με λίγα λόγια απαντώ: Karajan uber Alles!
Δεν νομίζω να υπήρχε μαέστρος τόσο διευρυμένου ρεπερτορίου που να το ερμηνεύει σε τόσο υψηλά standards.
Προσωπικά ασχολήθηκα με την μουσική του δημιουργία και τα αποτελέσματα αυτής και όχι με όλη την παραφιλολογία γύρω από αυτόν ή οποιονδήποτε άλλο. Το θεωρούσα και το θεωρώ γελοίο. Από εκεί και πέρα είδα άκουσα και διάβασα πολλά για τον Karajan και την εξαιρετική βιογραφία του από τον Richard Osborne (την συνιστώ ανεπιφύλακτα διότι είναι μια βιογραφία επίσης για την εποχή όσο και για την μουσική και για πολλές άλλες προσωπικότητες).
Από όλα αυτά κατάλαβα ένα πράγμα. Η μουσική ήταν πάντα μπροστά για αυτό και έδωσε την ζωή του για αυτή. Είναι διαπίστωση και της 3ης γυναίκας του. Φυσικά την μουσική από την δικιά του σκοπιά και την παράδοση της γενιάς του, των πολλών μεγάλων μαέστρων. Θεωρώ ότι τέτοιες προσωπικότητες σαν τον Karajan είναι τόσο πολύπλοκες (ευθέως ανάλογα με το πολυδιάστατο και υψηλού επιπέδου ερμηνείας ρεπερτόριο) που τα συμπεράσματα που έχουν βγει βάσει του τρόπου ζωής του και των συνηθειών του και όπου με βάσει με αυτά κρίνουν τις ερμηνείες του, είναι τουλάχιστο γελοία. Επιτρέψτε μου να βγάλω και εγώ ένα συμπέρασμα από όλα όσα έχω διαβάσει αλλά και αυτα που έχω δει.
Το κοινό σε μια αίθουσα συναυλιών και γενικά το κοινό της κλασσικής μουσικής (η μποουρζουαζία και οποιασδήποτε άλλης μορφής σαβούρα) κατά 70%-80% είναι φαιδροί και κενοί άνθρωποι. Η κλασσική μουσική για αυτούς όπως και άλλες μορφές τέχνης, αποτελούν κάλυπτρα της φαιδρότητάς τους και προκάλυψη της κενού εαυτού τους. Θλιβερή προσωπική διαπίστωση η οποία δεν εντοπίζεται μόνο στην χώρα μας άλλα και στο εξωτερικό.Το φαινόμενο αυτό ήταν πιο έντονο στην εποχή του Karajan. Δεν νομίζω ότι υπήρξε άνθρωπος που να διαχειρίστηκε καλύτερα αυτή την αθλιότητα και παράλληλα να έχει τέτοια αποτελεσματικότητα. Κατάφερε να τον σεβαστούν, να τον αποδεκτούν ή να τον φοβηθούν πολλές φορές. Επίσης δεν είναι λίγες φορές που τους "δούλευε χοντρά". Ο σκοπός του πάντα ήταν η "σωστή" μουσική ερμηνεία, με τα δικά του κριτήρια.
Το διευρυμένο ρεπερτόριο του και οι εξαιρετικές του ερμηνείες, δεν αφήνει περιθώριο να πούμε ότι χρησιμοποίησε την μουσική για να "καλοπερνάει". Θέλει πολύ χρόνο και μεγάλο συντονισμό και προσπάθεια για να ερμηνεύσεις, να τα μάθεις και με την σειρά να υποδείξεις τον τρόπο ερμηνείας στους λοιπούς συντελεστές.
Έχω διαβάσει για τον βελούδινο ήχο που βγάζει κ.λπ. Συγνώμη είναι πολύ γενική άποψη. 1ον ο Karajan είχε διαφορετικές περιόδους προσέγγισης της μουσικής ερμηνείας. Άλλιώς ο προπολεμικός και ενθουσιώδης Karajan, αλλιώς ο Karajan της Philharmonia, διαφορετικός μετά την πρώτη του δεκαετία στο Βερολίνο όπου φαίνεται ότι είχε δόγμα αυτό που είχε πει ο R.Strauss "Δώστε μου μια συνολική εικόνα" και διαφορετικός στα τελευταία πικρά του, από όλες τις μεριές, χρόνια του. Προσωπικά μετράω τουλάχιστο τέσσερις. Βελούδινος δεν ήταν πχ σε ερμηνείες του σε Stravinsky ή Bartok. 2ον , ακόμα σε και σε κοινή χρονική περίοδο διαφοροποιούταν. Παράδειγμα είναι οι ηχογραφήσεις του στην Decca (υπάρχει ωραιότατο πακετάκι) όπου το ύφος των ερμηνειών του είναι διαφορετικό από αυτό της DG. Όπως είπα αυτές οι προσωπικότητες είναι πολυδιάστατες και γενικευμένοι χαρακτηρισμοί δεν τους πάνε.
Όσο για τον αγαπημένο μου Bruckner: Αποτελεί για μένα ο κύκλος συμφωνιών του, μέτρο σύγκρισης. Ήταν εξαιρετικός ερμηνευτής του και πάρα πολύ προσεκτικός απέναντι στο έργο του. Φαίνεται ότι ήταν η προσωπική του αδυναμία. Αποτελεί μεγάλο ερμηνευτή του Bruckner του οποίου η μουσική του ήταν στο DNA του, ένα δεδομένο. Οι ερμηνείες του είχαν ένταση, πάθος και ήταν φουλ στην αδρεναλίνη (εν αντιθέσει με κάτι υποτονικούς φιρφιρίκους της εποχής). Ξεχωρίζω την 7η του σε EMI με την Φιλαρμονική του Βερολίνου (του 1973), η περίοδος που η ορχήστρα ήταν η καλύτερη ορχήστρα που έχει ποτέ καταγραφεί και την 8η συμφωνία σε ζωντανή βιντεοσκόπηση με την Φιλαρμονική της Βιέννης στον καθεδρικό ναό του St Florian, όπου ο συνθέτης υπηρέτησε εκεί ως οργανίστας. Άφταστες ερμηνείες.
Φυσικά ό καθένας μπορεί να έχει τις αντιλήψεις του και τις απόψεις τουμ το δικό του λόγο - αντίλογο. Αλλά σε ένα νομίζουμε ότι θα συμφωνήσουμε. Στην κλασσική μουσική δεν υπάρχει μόνο ο Karajan. Άλλα όπως και να το δούμε είναι το πιο διάσημο όνομα και συνήθως αυτά τα πράγματα δεν είναι τυχαία.