Παναγιώτης Μελάς
AVClub Addicted Member
Ο Άρης και το χρέος
Υποθέτω ότι όταν μιλάς για "προσπάθεια στήριξης του έργου της αντίστασης" από τους Άγγλους, το λες ειρωνικά, έτσι;
Βέβαια, οι Άγγλοι δεν ήταν χαζοί. Γνώριζαν ότι μια μερική προσπάθεια στήριξης της αντιστασιακής δράσης του ΕΛΑΣ (γιατί γιαυτό μιλάμε, και όχι για τον ΕΔΕΣ), σήμαινε δυσκόλεμα των Γερμανών και διευκόλυνση του έργου τους στον πόλεμο. Από την άλλη μεριά γνώριζαν ότι η παντοδυναμία του ΕΑΜ θα δυσκόλευε και ίσως θα ακύρωνε την ιμπεριαλιστική τους ηγεμονία στην Ελλάδα, όταν ο πόλεμος θα είχε τελειώσει. Φρόντιζαν λοιπόν, να κρατάνε τα μπόσικα. Τόση βοήθεια, όση χρειαζόταν για να "αισθάνεται" το ΕΑΜ "υποχρεωμένο" και να βαδίζει στα συπεμφωνημένα, αλλά όχι τόση, που να του εξασφαλίζει απόλυτη στρατιωτική υπεροπλία. Από την άλλη, επειδή χρειαζόταν το αντίβαρο, "μπούκωναν" τον ΕΔΕΣ για τα καλά, μολονότι και πάλι γνώριζαν ότι η αντιστασιακή και στρατιωτική του δράση πολύ ελάχιστα προσέφερε στην υπόθεση της έκβασης του πολέμου, γενικότερα ή ειδικότερα, δεν είχε σημασία. Είναι χαρακτηριστική η φράση που αποδίδεται στον Άρη, όταν του πρότειναν να χρηματοδοτήσουν με λίρες το αντάρτικο κι αυτός ζήτησε άρβυλα και όπλα.
Από κει και πέρα, τόσο ο Γοργοπόταμος όσο και άλλες σπουδαίες στρατιωτικές επιτυχίες της αντίστασης δεν μπορούσαν περάσουν απαρατήρητες (και ασχολίαστες) από τους συμμάχους, αφού τους βοηθούσαν προσωρινά στο γενικότερο πολεμικό τους έργο.
Ο Χαριτόπουλος έχει μια καταπληκτική και πολύ αναλυτική περιγραφή των γεγονότων του Γοργοποτάμου, και όχι μόνο, αλλά εδώ δεν μας παίρνει να παραθέσουμε τόσο μακροσκελή κείμενα. Το μόνο που μπορώ να παραθέσω είναι το εξής περιστατικό [Από το βιβλίο "Αντάρτης στα βουνά της Ρούμελης - Τόμος Β" του Δημήτρη Δημητρίου (Νικηφόρου)], αμέσως μετά την ανατίναξη της γέφυρας στον Γορογοπόταμο:
Αμέσως λοιπόν, μετά την ανατίναξη της γέφυρας στον Γοργοπόταμο όταν συγκεντρώθηκαν οι άντρες του Ζέρβα και του Βελουχιώτη μαζί με τους Άγγλους αξιωματικούς στο χωριό Μαυρολιθάρι στις 27-11-1942, με σκοπό την άλλη μέρα να φύγουν οι άντρες του Ζέρβα για τον Βάλτο και οι Άγγλοι για τις ακτές του Ιονίου, όπου θα τους παραλάμβανε συμμαχικό υποβρύχιο, συνέβη το εξής περιστατικό μεταξύ του Άρη και του Εγγλέζου Ταξίαρχου Έντι.
Μέσα στο σχολείο του Μαυρολιθαρίου ο Έντι έβγαλε ένα σακουλάκι με 250 λίρες και τις έδωσε στον Άρη ο οποίος τις αρνήθηκε. Εμβρόντητος ο Εγγλέζος ρώτησε τον λόγο άρνησης και μετά από ώρα διαπραγματεύσεων ο Άρης πήρε το σακουλάκι με τις λίρες λέγοντας:
"Τις παίρνουμε. Με μια συμφωνία όμως. Ότι είναι δώρο. Όχι φεύγοντας από δω να βγάλετε τα δεφτέρια σας και να τις γράψετε κι αυτές σε κάποιο λογαριασμό μας, κι αύριο να μας τις γυρεύετε διπλές και τριπλές με αποκλεισμούς και με επεμβάσεις, όπως κάματε με κάτι παλιότερα δάνεια, που αν και σας τα έχουμε ξεπληρώσει έξι φορές ως τα σήμερα, σας τα χρωστάμε ακέρια ακόμα"
Το τελευταίο μήπως μας θυμίζει κάτι από το σήμερα?
Καλό βράδυ. Αύριο πάλι.
-
... και πόση προσπάθεια από τους Αγγλους κλπ να στηριχτεί το έργο της αντίστασης. Από πλευράς ξένων αναφέρονται πολλές λεπτομέρειες από τον πασίγνωστο Αγγλο απεσταλμένο (πράκτορα στην ουσία, το πιό υψηλόβαθμο στέλεχος του ξένου παράγοντα στην ελλάδα την περίοδο της κατοχής) Κρις Γουντχάουζ στο βιβλίο του "The Struggle for Greece, 1941-1949' .
Υποθέτω ότι όταν μιλάς για "προσπάθεια στήριξης του έργου της αντίστασης" από τους Άγγλους, το λες ειρωνικά, έτσι;
Βέβαια, οι Άγγλοι δεν ήταν χαζοί. Γνώριζαν ότι μια μερική προσπάθεια στήριξης της αντιστασιακής δράσης του ΕΛΑΣ (γιατί γιαυτό μιλάμε, και όχι για τον ΕΔΕΣ), σήμαινε δυσκόλεμα των Γερμανών και διευκόλυνση του έργου τους στον πόλεμο. Από την άλλη μεριά γνώριζαν ότι η παντοδυναμία του ΕΑΜ θα δυσκόλευε και ίσως θα ακύρωνε την ιμπεριαλιστική τους ηγεμονία στην Ελλάδα, όταν ο πόλεμος θα είχε τελειώσει. Φρόντιζαν λοιπόν, να κρατάνε τα μπόσικα. Τόση βοήθεια, όση χρειαζόταν για να "αισθάνεται" το ΕΑΜ "υποχρεωμένο" και να βαδίζει στα συπεμφωνημένα, αλλά όχι τόση, που να του εξασφαλίζει απόλυτη στρατιωτική υπεροπλία. Από την άλλη, επειδή χρειαζόταν το αντίβαρο, "μπούκωναν" τον ΕΔΕΣ για τα καλά, μολονότι και πάλι γνώριζαν ότι η αντιστασιακή και στρατιωτική του δράση πολύ ελάχιστα προσέφερε στην υπόθεση της έκβασης του πολέμου, γενικότερα ή ειδικότερα, δεν είχε σημασία. Είναι χαρακτηριστική η φράση που αποδίδεται στον Άρη, όταν του πρότειναν να χρηματοδοτήσουν με λίρες το αντάρτικο κι αυτός ζήτησε άρβυλα και όπλα.
Από κει και πέρα, τόσο ο Γοργοπόταμος όσο και άλλες σπουδαίες στρατιωτικές επιτυχίες της αντίστασης δεν μπορούσαν περάσουν απαρατήρητες (και ασχολίαστες) από τους συμμάχους, αφού τους βοηθούσαν προσωρινά στο γενικότερο πολεμικό τους έργο.
Ο Χαριτόπουλος έχει μια καταπληκτική και πολύ αναλυτική περιγραφή των γεγονότων του Γοργοποτάμου, και όχι μόνο, αλλά εδώ δεν μας παίρνει να παραθέσουμε τόσο μακροσκελή κείμενα. Το μόνο που μπορώ να παραθέσω είναι το εξής περιστατικό [Από το βιβλίο "Αντάρτης στα βουνά της Ρούμελης - Τόμος Β" του Δημήτρη Δημητρίου (Νικηφόρου)], αμέσως μετά την ανατίναξη της γέφυρας στον Γορογοπόταμο:
Αμέσως λοιπόν, μετά την ανατίναξη της γέφυρας στον Γοργοπόταμο όταν συγκεντρώθηκαν οι άντρες του Ζέρβα και του Βελουχιώτη μαζί με τους Άγγλους αξιωματικούς στο χωριό Μαυρολιθάρι στις 27-11-1942, με σκοπό την άλλη μέρα να φύγουν οι άντρες του Ζέρβα για τον Βάλτο και οι Άγγλοι για τις ακτές του Ιονίου, όπου θα τους παραλάμβανε συμμαχικό υποβρύχιο, συνέβη το εξής περιστατικό μεταξύ του Άρη και του Εγγλέζου Ταξίαρχου Έντι.
Μέσα στο σχολείο του Μαυρολιθαρίου ο Έντι έβγαλε ένα σακουλάκι με 250 λίρες και τις έδωσε στον Άρη ο οποίος τις αρνήθηκε. Εμβρόντητος ο Εγγλέζος ρώτησε τον λόγο άρνησης και μετά από ώρα διαπραγματεύσεων ο Άρης πήρε το σακουλάκι με τις λίρες λέγοντας:
"Τις παίρνουμε. Με μια συμφωνία όμως. Ότι είναι δώρο. Όχι φεύγοντας από δω να βγάλετε τα δεφτέρια σας και να τις γράψετε κι αυτές σε κάποιο λογαριασμό μας, κι αύριο να μας τις γυρεύετε διπλές και τριπλές με αποκλεισμούς και με επεμβάσεις, όπως κάματε με κάτι παλιότερα δάνεια, που αν και σας τα έχουμε ξεπληρώσει έξι φορές ως τα σήμερα, σας τα χρωστάμε ακέρια ακόμα"
Το τελευταίο μήπως μας θυμίζει κάτι από το σήμερα?
Καλό βράδυ. Αύριο πάλι.
-