Το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ στη Βόρεια Ελλάδα...
Εντελώς πρόχειρα και χωρίς να θέλω να αμφισβητήσω τα όσα παρέθεσε ο Βλάσης για την παρουσία του ΕΑΜ (και του ΕΛΑΣ) στη Βόρειο Ελλάδα, θα παραθέσω ένα χρονολόγιο, παρμένο από ιστοσελίδα της Καστοριάς (
http://www.kastorianet.gr/krikis/), που δεν μου μοιάζει και πολύ φιλο-εαμική, για τις επιχειρήσεις και μάχες του ΕΛΑΣ στην Καστοριά, από ένα "πόνημα" κάποιου κ. Πάνου Κρίκη, συνταξιούχου δικηγόρου, Αρθρογράφου - Ιστορικού, Τ. Προέδρου Δ.Σ. Καστοριάς, που δημοσιεύτηκε στο υπ’ αριθ. 1442/19-11-2004 τεύχος της εβδομαδιαίας πολιτικής και οικονομικής Επιθεώρησης ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ, της οποίας - λέει - ότι είναι τακτικός συνεργάτης:
8 Μαρτίου 1943
Στις 8 Μαρτίου 1943 αντάρτες του ΕΛΑΣ μπήκαν στο Άργος Ορεστικό Καστοριάς και σε συγκέντρωση των κατοίκων ανέλυσαν τους σκοπούς του ΕΑΜ. Σε συνέχεια άνοιξαν τις αποθήκες των στρατευμάτων κατοχής (Ιταλοβουλγαροκομιτατζήδων) και μοίρασαν στους κατοίκους στάρι. (Σ. Σ. τόμος 1ος, σελίδα 156 του παραπάνω "πονήματος").
13 Μαρτίου 1943
Τμήματα του ΕΛΑΣ της 9ης Μεραρχίας χτύπησαν αιφνιδιαστικά στο χωριό Ιεροπηγή Καστοριάς μεγάλη Ιταλική φάλαγγα που συνοδευόταν και από αεροπλάνα. Στη μάχη που ακολούθησε, οι Ιταλοί είχαν απώλειες 23 νεκρούς- (158)
29 Απριλίου 1943
Ιταλοί και Βουλγαροκομιτατζήδες έκαψαν τα χωριά της Καστοριάς Νεστόριο, Πεντάβρυσο, Βοτάνι, Μηλίτσα, Δισπηλιό, Βογατσικό, Γέρμα, Φωτεινή, Κορησσό. (167).
23 Ιουλίου 1943
Τμήμα του ΕΛΑΣ Δυτικής Μακεδονίας χτύπησε στο Άργος Ορεστικό Καστοριάς τους εξοπλισμένους από τους κατακτητές εθνοπροδότες (κομιτατζήδες) και τους εξόντωσε όλους. Την ίδια μέρα, τμήματα του Αρχηγείου ΕΛΑΣ περιοχής Καστοριάς, χτύπησαν φάλαγγα χιλίων περίπου Ιταλών και 300 Εθνοπροδοτών (κομιτατζήδων) που κινούνταν προς το χωριό Πεντάβρυσο. Σε 8ωρη μάχη ο ΕΛΑΣ απόκρουσε την εχθρική φάλαγγα και της προξένησε βαρειές απώλειες σε νεκρούς και τραυματίες. (210).
31 Αυγούστου 1943
Τμήματα του ΕΛΑΣ Δυτικής Μακεδονίας (από Νομό Καστοριάς) χτύπησαν Γερμανική φάλαγγα στη γέφυρα του Αλιάκμονα. Οι Γερμανοί αναγκάστηκαν να συμπτυχθούν, με απώλειες 30 νεκρούς και πολλούς τραυματίες. (225)
3 Οκτωβρίου 1943
Τμήματα της 9ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ Δυτ. Μακεδονίας, έπειτα από πολύωρη μάχη στο χωριό Λάγγα Καστοριάς απέκρουσαν Γερμανικό Τάγμα που με πέντε πυροβόλα και άρματα κινήθηκε προς τον τομέα αυτόν και το ανάγκασαν ν´ αποσυρθεί με απώλειες 8 νεκρούς και 17 τραυματίες. (255)
11 Ιανουαρίου 1944
Τμήματα του ΕΛΑΣ της ΙΧ Μεραρχίας χτύπησαν αιφνιδιαστικά τη νύχτα, Βουλγάρους κομιτατζήδες στο χωριό Μεσοποταμία Καστοριάς. Οι κομιτατζήδες είχαν δύο νεκρούς και πέντε τραυματίες. Πιάστηκαν 15 αιχμάλωτοι και πάρθηκε μεγάλη ποσότητα πολεμικού υλικού. (271)
24 Μαρτίου 1944
Τμήματα της ΙΧ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ χτύπησαν τους εξοπλισμένους από τον Κάλτσεφ συμμορίτες (κομιτατζήδες) στα χωριά Κολοκυνθού και Ποριά της Καστοριάς και τους προξένησαν αρκετές απώλειες. Πιάστηκαν 6 αιχμάλωτοι. (313)
4 Μαϊου 1944
Δύναμη 600 Γερμανών κινήθηκε επιθετικά προς Βαψώρι Καστοριάς, στην περιοχή Βιτσίου. Χτυπήθηκε από τμήματα της ΙΧ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ και αναγκάστηκε να συμπτυχθεί. Απώλειες του εχθρού : 41 νεκροί και 50 τραυματίες. (369)
25 Μαϊου 1944
Τμήματα της ΙΧ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ με συνδυασμένες επιχειρήσεις διαλύουν τις αντιδραστικές εστίες των Βουλγαροκομιτατζήδων στα χωριά της Καστοριάς, Μεσοποταμία, Κολοκυνθού, Ποριά, Σιδηροχώρι και Κεφαλάρι. Ο εχθρός είχε πολλούς νεκρούς…(16)
Υποθέτω ότι οι αριθμοί στις παρενθέσεις αναφέρονται στις σελίδες του "πονήματος"
Γενικά, πρέπει να επισημάνω κάποια πράγματα.
Κατ' αρχάς, αυτός είναι ο χάρτης - κατά τη Wikipedia - των ζωνών κατοχής από Γερμανούς, Ιταλούς και Βουλγάρους (Με κόκκινο οι Γερμανοί, με μπλε οι Ιταλοί και με πράσινο οι Βούλγαροι)
Φρονώ όμως ότι:
(α) Η Ιταλική κατοχή στο μεγάλο, γεωγραφικά, μέρος της κεντρικής και νότιας Ελλάδας που δείχνει ο χάρτης, δεν είναι αληθής, με την έννοια ότι στο μεγαλύτερο του μέρος η κατοχή ήταν διπλή, με την παρουσία των Γερμανών από πολύ έντονη έως και κυρίαρχη, άσχετα τί έλεγε η "συμφωνία" παραχώρησης.
(β) Οι περισσότερες επιχειρήσεις του αντάρτικου στην εν λόγω, υπό Ιταλική κατοχή, περιοχή στην πλειοψηφία τους είχαν Γερμανικούς και όχι Ιταλικούς στόχους.
Βε βάση λοιπόν τις παραπάνω εκτιμήσεις μου (διορθώστε με αν κάνω λάθος) είναι λογικό:
1) Η ανάπτυξη της ΕΑΜικης (και όχι μόνο) αντίστασης να ήταν επικεντρωμένη στην κεντρική και νότια Ελλάδα, που ήταν και ο κύριος όγκος των κατοχικών δυνάμεων
2) Η πορεία του πολέμου, συνδυασμένη με την πορεία ανάπτυξης και οργάνωσης του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, αφού αυτή η τελευταία ξεκίνησε από την κεντρική Ελλάδα, επηρέασαν και τα δύο την εξάπλωση των δυνάμεων και επομένως και των επιχειρήσεων κατά των κατακτητών. Άρα, χρονικά προηγούνται οι επιχειρήσεις στην κεντρική Ελλάδα και λογικά έπονται αυτές στις υπόλοιπες περιοχές. Ειδικά στη Βόρεια Ελλάδα, από ότι γνωρίζουμε, καθυστέρησαν περίπου ένα με ενάμισυ χρόνο να εκδηλωθούν
3) Ωστόσο, τόσο από άποψη σημασίας όσο και από άποψη σφοδρότητας, όσες έγιναν, δεν υστερούσαν αυτών που έγιναν στην υπόλοιπη χώρα. Ειδικά, η
Μάχη του Φαρδύκαμπου το Μάρτιο του 43, στη Σιάτιστα, θεωρείται μια από τις μεγαλύτερες, αν όχι η μεγαλύτερη που έδωσε ο ΕΛΑΣ κατά των κατακτητών.
4) Την παρουσία και τη δράση του ΕΛΑΣ στη Βόρεια Ελλάδα αποτυπώνει με πολύ εμφατικό τρόπο το αντάρτικο τραγούδι "Ο Φρούραρχος της Καστοριάς", που χορεύεται σε ρυθμό καλαματιανού:
Ο φρούραρχος της Καστοριάς
τραβούσε τα μαλλιά του
σαν ήρθανε τ’ αντάρτικα
στην περιφέρειά του
Πάει το Άργος, πάει το Βλάτσι
Πάει και το Βογατσικό
Δεντροχώρι, Σκαλοχώρι
Πάει και το Νεστόριο
Τις βάρκες επιτάξανε
φοβούνται αποβάσεις
των Ανταρτών της Καστοριάς
με όλες τις δυνάμεις
Εδώ, με τον Κώστα ματζόπουλο, από το δίσκο του αξέχαστου Πάνου Τζαβέλλα "Τραγούδια από το Αντάρτικο Λημέρι"
Όμως, προκειμένου να παραθέσω περισσότερες πληροφορίες, υπόσχομαι να ψάξω στο αρχείο της ΠΕΑΕΑ, όπου υπάρχουν πολλές δημοσιευμένες αλλά και ανέκδοτες μαρτυρίες γαι τη δράση του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ στη Βόρεια Ελλάδα. Αυτά για τον - μερικό - φωτισμό της αλήθειας.
-